Microsoft Word +Shax kom arxit doc

 

3. RЕRSОNАL KOMRYUTERDA AXBOROTNI TASVIRLASH 

 

    SHK ichidagi sonli axborot ikkilik yoki ikkilik-unlik sanoq tizimlarida kodlanadi; SHK da istalgan axborotni kiritishda 

va chiqarishda axborotni tasvirlashning maxsus kodlari — ASCII kodlari ishlatiladi, aynan shu koddar SHK ichida хarfli va 

belgili axborotni kodlash uchun qullaniladi.  

Sanoq, tizimi va sonlarni tasvirlash shakllari 

     ЕХM data axborot, odatda, ikkilik yoki ikkilik-unlik sanoq tizimlarida kodlanadi. 

    Sanoq tizimi — bu, sonlarni belgilangan miqdoriy qiymatga еga bulgan belgilar asosida nomlash va tasvirlash usulidir. 

    Sonlarni tasvirlash usuliga boғliq ravishda sanoq tizimi rozicion va norozicion buladi. 

     Rozitsion  sanoq  tizimida  хar bir raqamning miqdoriy qiymati uning sondagi joyiga (roziciyasiga) boғliq buladi. 

Norozitsion sanoq tizimida raqamlar uzining miqdoriy qiymatini, ularning sondagi joylashishi uzgarganda, uzgartirmaydi. 

Sonning rozicion sanoq tizimida tasvirlash uchun ishlatiladigan turli raqamlar miqdori (R)  sanoq tizimini asosi deyiladi. 

Raqamlar qiymati 0 dan R— 1 gacha oraliqda yotadi. Umumiy хolda ixtiyoriy aralash sonni R asosli sanoq tizimida yozish 

quyidagi qator kurinishiga еga: 

Nqa

m-1

R

m-1

+ a

m-2

R

m-2

+…+ a

k

R

k

+…+ a

1

R

1

+ a

0

R

0

+ a

-1

R

-1

+ 

+ a

-2

R

-2

+…+a

-5

R

-5

 (1) 

bu erda rastki indekslar raqamning sondagi joylashgan joyini (razryadini) aniqlaydi: 

• indekslarning musbat qiymatlari sonning butun qismi uchun (t ta razryad); 

• manfiy qiymatlar — kasr qims uchun (s ta razryad). 

    Rozicion sanoq tizimi — arabcha unlik tizimdir, unda asos Rq10, sonlarni tasvirlash uchun 10 ta raqam (0 dan 9 gacha) 

ishlatiladi.     Norozicion sanoq tizimi — rimcha tizimdir, unda хar bir son uchun belgilarning maxsus turlani (birikmasi) 

ishlatiladi (XIV, CXXVII va sh.u.). 

t ta razryadda kursatilishi mumkin bulgan еng katta butun son: 

N

max

qR

m-1

  (2) 

    Kasr qismning 5 ta razryadila yozish mumkin bulgan еng kichik qiymatli ( 0 ga tent bulmagan) son: 

N

min

qR

-5

 

    Sonning butun qismida t ta, kasr qismida еsa s razryadga еga bulgan хolda, jami turli xil R

mQ5

 ta sonni yozish mumkin.