Microsoft Word shamoli muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

16

subatin av-infiruu jami’an” («Niso» surasi). 

 

Ma’nosi: “Ey, musulmonlar, kofirlar muqobillarida o‘z extiyotlaringizni ko‘ringlar, ya’ni 

ularning hamla va xujumlaridin xabardor turing. Va mudofaalari uchun yetarli harbiy 

asboblaringizni xozirlab turinglar. Keyin ularga muqobala uchun alohida-alohida bo‘lib 

yoki hammalaringiz bir jam’ bo‘lib chiqinglar”. 

 

Mana shu oyati karima ma’nolaridan ma’lum bo‘ladiki, dushman muqobilida vaziyat 

taqozosiga ko‘ra xozirlik ko‘rish Allohning amriga itoat qilishdir. Bunday xukmlarga 

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan ortiqroq yaxshi amal qiluvchi kim bor? U 

zotning zirra, qalqon, qilich va boshqa asboblarni iste’mol etishlari ilohiy hukmga amal 

qilishdir. Tavakkulga xilof emas, balki ayni tavakkuldir. 

 

I z o h. Bu masala ustida musannifning kichik bir risolasi «Islom nazarinda Siloh»ni 

ko‘rilsin. Inshoalloh foydadan holi bo‘lmas.  

 

87. Anas ibn Molik roziyallohu anhu dedilar: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Fath 

kuni Makkai mukarramaga kirganlarida, boshlarida qalqonlari bor edi. Qalqonlarini olib 

qo‘yib, xotirjam turgan edilar, bir kishi kelib dedi: «Yo Rasulalloh, ibni Xatal Ka’ba 

g‘ilofiga yopishib turibdi». Rasululloh sollallohu alayhi vasallam “Uni o‘ldiringlar” deb 

xukm qildilar. Ibni Shixob Zuxriy dedilar, menga yana shu ma’lum bo‘ldiki, o‘sha kuni 

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ehromda emasdilar. 

 

I z o h. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Makkaga fotihona kirgan kunlarida, tamomi 

ahli Makka xush va havasdin mahrum bo‘ldilar. Qochishga joy, yurishga oyoq 

topmadilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam kamoli rahm-shafqatlaridan e’lon 

qildilarki, har kim Baytulloh sharifra kirib olsa, unga omonlik berilur va har kim o‘z o‘yiga 

kirib olsa, unga ham omonlik berilur. Har kim qurolini tashlasa, unga ham omonlik 

berilur. Lekin erkaklardan o‘n bir kishiga va ayollardan olti ayolga bunaqa omonlik 

bermadilar, qonlari halol etildi. Shunday bo‘lib turib ham o‘sha erkaklardan yetti kishi va 

ayollardan ikki ayol musulmon bo‘ldilar, ularni ozod etildi. To‘rt erkak, to‘rt ayol qoldilar, 

ular qatl qilindi. 

 

Mana shu sakkiz kishining biri Ibn Xatal edi. Bu odam avval musulmon bo‘lish uchun 

Madinai munavvaraga kirib, musulmon bo‘lib, nomini Abdulloh qo‘ygandi. Bir kuni 

Rasululloh sollallohu alaixi vasallam uni zakot yig‘ib kelish uchun bir qabilaga 

yuboradilar.U o‘sha qabilada turgan vaqtida o‘zining bir musulmon g‘ulomini “taomni tez 

hozirlamading”, deb urib o‘ldirib qo‘yadi. Keyin qasosdan qo‘rqib, Madinaga qaytmay 

murtadlikka yuz tutgancha, Makkaga qochib keladi. Makkada turib, Rasululloh sollallohu 

alayhi vasallamni xajv qila boshlaydi. Ikki nafar nag‘machi, ashulachi cho‘rilarni sotib 

olib, ularga xajviy she’rlarini yod oldiradi. Cho‘rilar Rasululloh sollallohu alayxi 

vasallamga yozgan hajviy she’rlarini nag‘ma qilib, o‘qib berar edilar, u badbaxt esa 

bundan quvonar edi. Shuning uchun Rasululloh sollallohu alayxi vasallam uning ham 

xunin xadar qildilar. Shu sababdan uni Baytulloh-al-harom ichida bo‘lsa ham o‘ldirildi. 

 

I z o h. Bu hadis ustida fiqhga taalluqli ikki masala vujudga keladi. Birinchisi, Haram 

sharif ichida hadd va qasos joriy qilinadimi yoki yo‘qmi? Ikkinchisi, Makkai mukarramaga 

miyqot horjidin beixrom kirish mumkinmmi yo yo‘qmi? 

 

---

Shamoili Muhammadiy. Muhammad at-Termiziy