Microsoft Word saodat asri 3 ziyouz com doc

 
МЕРОС КИМГА ТЕГИШЛИ? 
Мадина. 
Уҳуд жангида бир қанча мусулмон шаҳид бўлиб, уларнинг оилаларидаги ҳаёт мароми 
ўзгарди. Хотинлари тул, болалари етим қолди. Шаҳидларнинг молмулки у кунгача давом этиб 
келаётган жоҳилият одатларига биноан меросхўрларига ўтди. 
Набиййи акрам (с.а.в.) жорий этган биродарлик низоми мерос бобида ҳам амал қилиб, 
биродарлар бошқа меросхўрлардан хақдорроқ саналишар эди. 
Аммо бу низом узоқ давом этмади. Бадр жангидан кейин нозил бўлган оятларда Оллоҳ 
таоло: «Қариндош бўлганлар Оллоҳнинг Китобида бир-бирларига бошқалардан ҳам кўра 
яқинроқ ва лойиқрокдирлар», дея марҳамат қилди. Бу оят муҳожирлар билан ансор ўртасидаги 
биродарлик 
туйғуларини 
задаламаган 
ҳолда 
уларнинг 
бир-бирларига 
меросхўр 
бўлишларинигина бекор қилган эди. 
Жангда шаҳид бўлган Саъд ибн Рабиънинг орқасида хотини билан икки боласи қолган, 
иккаласи ҳам қиз эди. Жоҳилият одатларига кўра, Саъднинг укаси келиб, мол-мулкини эгаллаб 
олди, кизларини, оиласини меросдан маҳрум қолдирди. 
Тул хотиннинг бошқа даромади бўлмай, болаларининг оч қолиши мукаррар эди. Бир куни 
у икки қизини олиб, масжидга келди. 
Ё Набийаллоҳ, шу бечоралар Саъднинг етимлари. У шаҳид бўлиб, Оллоҳнинг раҳматига 
эришди, лекин булар паришон қолди. Саъднинг молмулкини укаси олиб кетди. 
Ўлган бир кишига унинг болаларидан ортиқроқ ким ҳам ворис бўла оларди? Одат 
шунақада, дейиш билан масалани ҳал қилиб бўлмасди. Аммо бунга вақти келиб ҳукм бериш 
Оллоҳ таолонинг ҳаққи эди. Шу боисдан Расулуллоҳ (с.а.в.) ҳам «бундай қилинг» деб бир 
маслаҳат бера олмас эдилар. Фақат айтган гаплари шу бўлди: 
— Оллоҳ таоло бу хусусда хукмини билдиради. Ҳозир эса, уйингизга боринг. 
Улар қайтиб кетишди. Жоҳилият қонунларига биноан қиз болалар бир умр меросдан 

---

Саодат асри қиссалари. 3-китоб. Аҳмад Лутфий 
www.ziyouz.com кутубхонаси 
85
махрум қилинган эди. Балоғатга етмаган болалар ҳам, улар жангда қатнаша олмайди, деб 
кўпинча меросдан маҳрум қилинарди. Қолаверса, оталари шаҳид бўлиб, молмулкидан 
ажраганлар фақатгина шулар эмас, улар сон-саноқсиз эди. 
Орадан кўп ўтмай, Расулуллоҳнинг ҳолатлари ўзгарди: ваҳий кела бошлади. Ҳукм нозил 
бўлгач, Расулуллоҳ (с.а.в.): 
Саъд ибн Рабиънинг болалари билан укасини чақиринглар, — деб кўрсатма бердилар. 
Сўнгра хозиргина келган ваҳийни такрорладилар: 
«Оллоҳ фарзандларингизга (тегишли мерос) ҳақида бир ўғил учун икки қиз улуши 
баробарида мерос беришни амр қилур. Агар меросхўрлар иккидан ортик аёл бўлса, уларга эр 
қолдирган нарсанинг учдан иккиси, агар якка қиз бўлса, унга (мероснинг) ярми тегур. Агар 
марҳумнинг фарзанди бўлса, отаонасининг хар бирига қолдирган меросидан олтидан бири 
тегур. Энди агар фарзанд бўлмай, фақат отаонаси (меросхўр) бўлса, у ҳолда онасига учдан бири 
тегур, (қолгани отасига тегишлидир). Агар унинг акаукалари бўлса, онасига олтидан бири тегур. 
(Қолган қисми эса отасига тегади, зеро, марҳумнинг акаукаларини едирибкийдириш ва уйлаб 
жойлаш отанинг зиммасидадир. Бу тақсимотлар) марҳум қилган васият ва унинг қарзлари адо 
этилганидан кейин бўлур. Отаоналарингиз ва фарзандларингизнинг қайси бирлари сизлар учун 
фойдаси тегувчироқ эканини билмайсизлар. (Бинобарин, ўзингизга қолса, мерос тақсимотини 
ҳам адолат билан ҳал қила олмайсиз. Шу боисдан, кимга қанча мерос тегиши) Оллоҳ томонидан 
қатъий фарз қилиб қўйилди. Албатта, Оллоҳ билим ва ҳикмат эгаси бўлган зотдир»