Microsoft Word sahih muslim1 ziyouz com doc

www.ziyouz.com
 kutubxonasi 
5
Muqaddima
 
 
 
Bismillahir rohmanir rohiym 
 
Butun olamlar Rabbi Allohga hamd bo‘lsin. Ishlarning oqibati taqvodorlar uchundir. 
Payg‘ambarlar xotimasi Muhammad alayhissalomga va jamiki nabiy va Rasullarga 
salavotu durudlar bo‘lsin. Amma ba’du... 
 
Alloh senga rahm aylasin! Yaratganning tavfiqi bilan zikr qilinishicha, dinning amallari va 
ahkomlari haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qilingan ma’sur 
xabarlarni bilish yo‘lida tadqiqot olib borishga qasd qilibsan. Bilginki, bu xabarlarda 
savob, iqob, targ‘ib qilish, qo‘rqitish va bundan boshqa har turlik sanadlar bor. 
 
Alloh seni to‘g‘ri yo‘lga boshlasin! Sen mendan hamma narsani qamrab olgan avvalda 
takrori bo‘lmagan bir kitob ta’lif etishimni so‘rading. Chunki sen avvalgi katta-katta 
kitoblar dinni anglashda, ularni juz’iy hukmlarni olishda ma’lum mashaqqatlar tug‘diradi, 
degan gumonda ekansan. 
 
Alloh seni hurmat qilsin! So‘ragan narsangni mulohaza qilib ko‘rsam, inshoalloh, uning 
oqibati maqtalgan va manfaatli narsa ekan. Ayniqsa bu ishni tugatar ekanman, boshqa 
insonlardan ko‘ra o‘zim ko‘p naf olganimni bildim.  
 
Buning esa sabablari ko‘p, ularni zikr qilsam, gap cho‘zilib ketadi. Sabablaridan biri 
shuki, kishiga ozgina narsani chiroyli suratda ko‘pini muolaja qilishdan osonroq tuyuladi. 
Xususan, bu narsaning mohiyatini farqlay olmaydiganlar uchun shunday ko‘rinadi. 
Demak, vasf qilganimizdek, ozgina sahih (ishonarli) narsaga yetishish zaif narsaga 
erishgandan a’lodir. 
 
Ammo bu sohadagi narsalarni ko‘paytirishdan ba’zi manfaatlar umid qilinadi. Bunda 
ko‘proq ma’rifatli va uning sabablariyu, illatlarini biladigan kishilar uchundir. Ammo 
ma’rifatli, qalbi uyg‘oq, aytganlarimizning sabablari va illatlarini yaxshi biladigan kishilar 
manfaati nazarda tutiladi. Lekin ularning aksi o‘laroq, avom kishilarning ular uchun ko‘p 
narsani talab qilishlarida hech ma’no yo‘q. Chunki ular hatto ozroq narsani o‘rganishga 
ham ojizlik qilishadi. 
 
Inshoalloh, so‘ragan narsangni, ya’ni ushbu kitobda ta’lif etilgan hadislarni taxrij qilishni 
boshlayman. Avvalo Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan naql qilingan xabarlarga 
suyanib, ularni takrorsiz uch qismga, zikri kelgan odamlarni esa uch tabaqaga bo‘ldik. 
Lekin shunday o‘rinlar ham borki, bir hadisning boshqasidan ziyodasi borligi yoki 
sanadida (hadisni rivoyat qilganlar)da illat mavjudligi uchun uni takroran keltirishga 
to‘g‘ri keladi. Chunki hadis rivoyat qilishda ba’zan ma’noni kengroq berishga to‘g‘ri kelib 
qoladi. Bu esa tom ma’nodagi hadis o‘rniga o‘tadi. Demak, ma’noda ziyodasi bo‘lgan 
hadisni qaytadan, ya’ni qisqa holda keltirishimiz yoki hadisni o‘sha muxtasar holida zikr 
etib, ma’nosini imkon boricha mufassalroq bayon etishimiz zarur bo‘ladi. Lekin batafsil 
keltirish qiyin bo‘lib qolsa, mashaqqat tug‘dirsa aslicha zikr etish bezarardir. Batafsil 
keltirishga hojat tug‘ilmagan hollarda shundog‘icha berishni ma’qul topdik. 
 
Birinchi navbatda ayblardan holi, saralangan, hadislarni naql qilishda istiqomatli, 
rivoyatida qattiq ixtilofi va o‘ta chigalligi bo‘lmagan kishilarning xabarini olishga qasd 

---

Sahihi Muslim (birinchi kitob). Imom Muslim