Microsoft Word rizyozus solihiyn ziyouz com doc

 
80-BOB 
Gunohga buyurishmasa, boshliqlarga itoat qilishning vojibligi, agar gunohga 
buyurishsa, itoatda bo‘lishning haromligi to‘g‘risida
Alloh taolo: 
«Ey mo‘minlar, Allohga itoat qilingiz va payg‘ambarga hamda o‘zlaringizdan 
bo‘lgan 
(ya’ni musulmon) 
hokimlarga bo‘yinsuningiz» 
(Niso surasi, 59-oyat), deb 
aytgan. 
662/1. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.): «Har bir musulmon 
kishi, agar gunohga buyurilmasa, boshlig‘ining so‘ziga, yaxshi ko‘rsa ham, yomon ko‘rsa 
ham, eshitib itoat qilishi lozim. Agar bordiyu, gunoh bo‘lsa, eshitish ham, itoat qilish 
ham yo‘q», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. 
663/2. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Biz Rasululloh (s.a.v.)ning aytgan so‘zlarini 
eshitib, itoat etishga bay’at qilsak, u zot: «Agar toqatlaringiz yetadigan narsaga hukm 
qilinsa», der edilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. 
Foyda: 
Agar boshliq toqat yetadigan ishga buyursa itoat qilinadi. Aksincha itoat 
yo‘qdir. 
664/3. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Kim boshlig‘iga itoat 
qilishdan bosh tortsa, Qiyomat kuni hujjati yo‘q holatda yo‘liqadi. Kimki musulmonlar 
jamoatiga bog‘lanmay o‘lsa, johiliyat davridagilardek o‘ladi», dedilar. Imom Muslim 
rivoyatlari. 
Muslimning boshqa rivoyatlarida: «Kimki jamoatdan ajragan holda vafot etsa, johiliyat 
zamonasidagilardek o‘ladi», dedilar. 

---

Riyozus solihiyn. Abu Zakariyo Yahyo ibn Sharaf Navaviy 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
137
665/4. Anasdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Agar sizlarga mayizday 
qora habashiy qul boshliq qilinsa ham, eshitib itoat qilinglar», deb aytdilar. Imom 
Buxoriy rivoyatlari. 
666/5. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Boshlig‘ingga 
qiyinchilikda ham, yengilchilikda ham, xursandlikda ham, xafalikda ham, haqqingni 
bermaganida ham, eshitib itoat qil!» dedilar. Imom Muslim rivoyatlari. 
667/6. Abdulloh ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Biz Rasululloh (s.a.v.) bilan birga 
safarda yurib, bir manzilga tushdik. U yerda kimdir kapasini tuzatayotgan edi. Va kimdir 
o‘q otish musobaqasi ila mashg‘ul edi. Va yana kimdir hayvonlarini o‘tlatayotgan edi. 
Shunda Rasululloh (s.a.v.) jarchilaridan biri jar solib, jamoat namoziga chaqirdi. Biz u 
zot huzurlariga jamlandik. U zot: «Mendan oldin biror payg‘ambar kelgan bo‘lsa, bilgan 
yaxshilikka o‘z ummatini dalolat qilib, bilgan yomonlikdan o‘z ummatini ogohlantirish 
uning zimmasidadir. Albatta, bu ummatning avvalgi avlodiga ofiyat nasib qilingandir. 
Ummatning oxirgi avlodiga esa balolar va inkor qilinadigan ishlar bo‘ladi. Shunaqa 
fitnalar bo‘ladiki, ba’zisi (katta bo‘lganidan) ba’zisini tekislab ketadi. Va yana bir fitna 
paydo bo‘ladiki, mo‘min kishi uni ko‘rganda mana shu halok qiladi, deydi. Keyin undan 
bu fitna ketadi. Va yana har xil fitna bo‘ladi. Mo‘min kishi: «Bu meni halok qiladi. Bu 
meni halok qiladi», deydi. Kim do‘zaxdan uzoqlashib, jannatga kirishni istasa, Allohga va 
oxirat kuniga iymon keltirib o‘lsin. Va o‘ziga qanday muomala qilinishini yaxshi ko‘rsa, 
odamlarga ham shunday muomala qilsin. Kim bir imomga qo‘lini berib, chin qalbdan 
bay’at qilgan bo‘lsa, qodir bo‘lgunicha itoat etsin. Agar ikkinchi imom chiqib, o‘sha bay’at 
qilgan birinchi imomi bilan nizo qilsa, o‘sha ikkinchisining gardaniga uringlar», deb 
aytdilar. Imom Muslim rivoyatlari. 
668/7. Abu Hunayda Voil ibn Hujrdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Salama ibn Yazid al-Ja’fiy 
(r.a.) Rasulullohdan (s.a.v.) «Ey Allohning nabiysi, agar bizning tepamizga o‘z haqlarini 
bizdan talab qilib, bizlarning haqqimizni ado etmaydigan amirlar kelishsa, nima 
qilmog‘imizni buyurasiz?» deb so‘raganlarida, Rasululloh (s.a.v.) javob bermay, yuzlarini 
o‘girdilar. Keyin yana so‘raganlarida, Rasululloh (s.a.v.) «Shunda ham sizlar ularning 
so‘zlarini eshitib, itoat qilinglar. Chunki ular o‘z vazifalariga mas’uldirlar. Sizlar ham o‘z 
vazifangiz (ya’ni itoat etish)ga mas’uldirsiz», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari. 
669/8. Abdulloh ibn Mas’uddan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Mendan 
keyin laganbardorlik, hamda inkor qilinadigan noshar’iy ishlarni ko‘rasizlar!» 
deganlarida, sahobalar: «Ey Allohning rasuli, shunday kun kelsa, nima qilishga 
buyurasiz?» deyishdi. Rasululloh (s.a.v.) «Ustingizda bo‘lgan haqlarni ado etinglar. Va 
o‘z haqlaringizni Allohdan talab qilinglar», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. 
670/9. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Kim menga itoat 
qilsa, batahqiq Allohga itoat qilibdi. Kim menga osiylik qilsa, batahqiq Allohga osiylik 
qilibdi. Kim amiriga itoat qilsa, batahqiq menga itoat qilibdi. Kim amiriga osiylik qilsa, 
batahqiq menga osiylik qilibdi», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. 
671/10. Ibn Abbosdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Kim amirining ishida 
biror narsani karih ko‘rsa, sabr qilsin. Chunki amirining itoatidan biror qarich tashqariga 
chiqsa, johiliyatda o‘lgan kabi vafot etadi», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. 
672/11. Abu Bakradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Kim podshohini 
xo‘rlasa, Alloh ham uni xo‘rlaydi», dedilar. Imom Termiziy rivoyatlari.