Microsoft Word Pril Hakimova doc

Kirish

Mavzuning  dolzarbligi.  O ’zbekiston  Respublikasi  inson  huquq  va 

erkinliklariga  rioya  qilinishi,  jamiyatning  m a’naviy  yangilanishi,  ijtimoiy 

yo’naltirilgan 

bozor 

iqtisodiyotini 

shakllantirishni, 

jahon 

hamjamiyatiga 

qo’shilishni ta ’minlaydigan demokratik huquqiy davlat va ochiq fuqorolik jamiyati 

qurmoqda.  Inson, uning har tomonlama uyg’un topishi va farovonligi, respublikada 

amalga  oshirilayotgan  islohotlarning  asosiy  harakatlantiruvchi  kuchidir.  Xalqning 

boy  intelektual  merosi  va  umumbashariy  qadriyatlar,  zamonaviy  madaniyat, 

iqtisodiyot,  fan,  texnika  va  texnologiyalarning  yutuqlari  asosida  kadrlar 

tayyorlashning  mukammal  tizimini  shakllantirish  O ’zbekiston  taraqqiyotining 

muxim shartidir.  O ’zbekistonda qishloq xo’jaligida effektiv xossalarga ega b o ’lgan 

kimyoviy  moddalar  sintezini  yo’lga  qo’yish  hozirgi  kunda  kimyoning  asosiy 

yo’nalishlaridan  biridir.  3d-metallar  bir  qator  o ’ziga  xos  xususiyatlarga  ega 

bo’lganligi  sababli  xalq  xo’jaligining  turli  sohalarida  o’ziga  xos  o ’rin  tutadi. 

Kompleks  birikmalarning  xossalari  va  qo’llanilish  sohalari  ularning  elektron, 

stereokimyoviy, kinetik va termodinamik xususiyatlariga bog’liq bo’ladi.

Alifatik,  aromatik,  karbon,  piridinkarbon  kislotalar  amidlari,  xususan, 

atsetamid,  karbamid,  nitrokarbamid,  tiokarbamid,  nikotinamid  va  nikotin 

kislotalarlar 

tarkibida  donor  atomlar  mavjud  bo’lib,  metall  ionlari  bilan 

koordinatsion  bog’lar  hosil  qilsa,  palmitin  kislota 

anionlari  kompleks  hosil 

bo’lishini turli yo’nalishlarda olib borilishiga imkoniyat yaratadi.

Ligand  va  palmitat  guruhni  elektron  tuzilishi  va  xossalari  ko’p  sabablarga 

ko’ra  qiziqarli.  Avvalo,  bu  ikkala  guruh  ham  sinetik  va  tabiiy  biologik  faol 

moddalar  tarkibiga  kiradi.  Ular  ko’pgina  biologik,  katalitik  jarayonlarda 

qatnashadilar  va  metallar  bilan  selektiv  kompleks  hosil  qiluvchi  va  ekstragent 

sifatida  ishlatiladi.  r-,  d-  va  f-metallarni  kompleks  birikmalari  bo’yicha  ko’pgina 

ishlar  qilingan bo’lsada,  amidlarning  metall  palmitatlarining  kompleks  birikmalari 

haqida  juda  oz  m a’lumotlar  mavjud.  Markaziy  atom  atrofida  amid  guruhini,

3

---

nikotin kislota molekulasining va palmitat anionining koordinatsiyalanish sabablari 

to ’liq o’rganilmagan.