Microsoft Word O'quv qo'llanma

5.32 “KLASTER” GRAFIK ORGANAYZERI 
Klaster (g‘uncha, to‘plam, bog‘lam) grafik organayzeri puxta o‘ylangan 
strategiya bo‘lib, uni o‘quvchi (talaba) lar bilan yakka tartibda, guruh asosida 
tashkil etiladigan mashg‘ulotlarda qo‘llash mumkin. Klasterlar ilgari surilgan 
g‘oyalarni ummumlashtirish, ular o‘rtasidagi aloqalarni topish imkoniyatini 
yaratadi. 
Grafik organayzeridan foydalanishda quydagi shartlarga rioya qilish talab 
etiladi: 
Grafik organayzer yordamida o‘quvchi (talaba) lar topshiriq bo‘yicha 
fikrlarini klaster (mayda, alohida qismlar) tarzida quydagicha ifodalaydi: 
5.33 “KONSEPSUAL JADVAL” GARFIK ORGANAYZERI 
Grafik organayzer o‘quvchi (talaba) larni o‘rganilayotgan mavzu (masala 
yoki muammo) ni ikki yoki undan ortiq jihatlari bo‘yicha taqqoslashga o‘rgatadi. 
Nimani o’ylagan bo’lsangiz uni qog’ozga yozing! Fikringizni 
sifati haqida o’ylab o’tirmay, shunchaki yozib boring! 
Yozuvingizni orfografiyasi yoki boshqa jihatlariga e’tibor bermang! 
Belgilangan vaqt nihoyasiga yetmaguncha, yozishdan to’xtamang! Agar 
ma’lum muddat o’ylay olmasangiz, u holda qog’ozga biron narsani rasmini 
chiza boshlang! Bu harakatni yangi g’oya tug’ulguniga qadar davom ettiring!
Muayyan tushuncha doirasida imkon qadar ko’proq yangi g’oyalarni ilgari surish, 
ular o’rtasidagi o’zaro aloqadorlik, bog’liqlikni ko’rsating!

---

i
v
‐
o
j
383
Undan foydalanishda o‘quvchi (talaba) larning mavzu yuzasidan mantiqiy fikrlash, 
ma’lumotlarni tizimli bayon qilish qobiliyatlarini rivojalantiradi: 
Mashg‘ulotda grafik organayzerdan quyidagicha foydalaniladi 
O‘quvchi (talaba) lar e’tiboriga quyidagi namunani tavsiya etish mumkin: 
O‘rganilayotgan 
mavzu mohiyatini 
yorituvci jihatlar 
Muhim belgilar, tavsiflar 
1-belgi (tavsiya)
2-belgi (tavsiya)
3-belgi (tavsiya)
1-jihat
2-jihat
…
Grafik organayzer turli vaziyatlarni hosil qilish orqali mavzuning 
o‘rganilishini osonlashtirishga xizmat qiladi. Kubikning oltita qirrasida 
o‘rganiladigan mavzu (muammo) ni chuqur tahlil qilishga yordam beradigan 
tushuncha (yo‘nalish) lar mavjud. Grafik organayzer mohiyatiga ko‘ra kubikning 
oltita qirrasida quyidagi ko‘rsatmalar o‘z ifodasini topadi: