Microsoft Word musaffo osmon ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
36
xun bo‘lib ketadi. Axir men jonsiz tosh emas, tirik odamman-ku, nega tushunishni istashmaydi? 
— Bundan chiqdi, sen faqat o‘z ismingnigina yoqtirarkansan-da? — so‘radi Elza. 
— Yo‘g‘-e! — dedi Ishoq qat’iy tarzda. — Yo‘q! Menga Elza ismi ham, Mardikor ham, Ram La’l ismi 
ham, yana juda ko‘p boshqa ismlar ham yoqadi! Shu bilan birga, o‘z ismimni ham yaxshi ko‘raman. 
Ayting, nahotki shu ismimning o‘zi meni sotqin deb hisoblashlari uchun asos bo‘la olsa? 
— Yo‘q! — dedi Mardikor jiddiy tarzda. — Faqat o‘z isminigina ardoqlab, o‘zga ismlardan 
nafratlanuvchi odamgina sotqindir! 
— Men uchun har bir ism misoli gul... — deb xayol surganday gapirdi Elza o‘z finjoniga tikilib o‘tirar 
ekan. 
— O, bag‘oyat ajoyib gap aytding! — deb Ishoq Elzaning qo‘lidan o‘pdi. — Juda-juda maqbul gap! 
Hech bir shoir bundan chiroyliroq so‘z aytolmasdi! Men yozuvchiman, ammo hech qachon o‘ylab 
topolmasdim bunday antiqa muqoyasani — men faqat endi, sening shu gapingdan keyingina ismlar 
jozibasini his qila boshladim. Har birimizning o‘z hayot yo‘limiz bor, sig‘inadigan dinlarimiz ham 
boshqa-boshqa, lekin gulzorda ham bir-biriga o‘xshaydigan ikkita gulni topolmaysan-ku! Binobarin, 
har bitta odam — bu gul, har bir inson — bu kitob, biz hammamiz — odamlarmiz. Men ham kitob 
yozaman; shuning uchun, Hindiston va Pokistondagi urush olovini yoquvchi g‘alamislarning fitna 
uyushtirayotganini ko‘rsam, yuragim nishtar sanchilganday bo‘ladi. Shunda men, nahotki bir kun kelib 
men ham qo‘limga miltiq olsam va o‘zim uchun eng aziz bo‘lgan kishilarning ko‘ksiga o‘q uzsam, deb 
o‘ylab ketaman. O’zingiz o‘ylab ko‘ring, faqat o‘z mamlakatini sevib, boshqa mamlakatlar, xalqlar, 
dinlar va odamlardan nafratlanishni, agar vaziyat taqozo qilsa, qo‘lda qurol bilan o‘sha odamlarga 
qarshi borishni vatanparvarlik deb bo‘ladimi, axir? Yo‘q, aslo! Lekin ana shunday safsatani targ‘ib 
qiluvchining basharasiga likop otsang darrov seni hibsga oladilar! — derdi Ishoq g‘azabini tiya olmay. 
— Ba’zida men eng chuqur o‘raning qa’riga tashlanganday his qilaman o‘zimni. 
Mardikor go‘yo Ishoqqa taskin bermoqchi bo‘lganday temir ilgakli qo‘lini uning yelkasiga qo‘ydi. 
— Qiziqqonlik qilib likop otish bilan hech nimaga erishib bo‘lmaydi, — deb gapira boshladi u. — 
G’oyatda sovuqqonlik bilan, teran mulohaza bilan kurashmoq lozim urushga qarshi. Hamma 
mamlakatlarda ham odamlar yashaydi, hamma odamlarning chiroyli ismlari bor. Dunyoda yaxshi 
odamlar ko‘p. Ularning har biri o‘z udumiga amal qilib yashaydi, har bitta odam o‘z ismiga ega. 
Hamma o‘z xudosiga sig‘inadi, o‘z yurtini sevadi, o‘z kitobini o‘qiydi. Har bitta xalq o‘zi xohlagancha 
yashash huquqiga ega, ammo u xalqlar qo‘liga qurol tutqazib, ularni o‘q yomg‘iri ostiga jo‘natishga 
hech kimning haqqi yo‘q! Biz odamlar qo‘lidan qurollarni tortib olib ularga gullar tutqazishimiz kerak. 
Bilasanmi, qo‘lida gul ushlab turgan odamning og‘zidan g‘azabnok so‘zlar eshitilsa, unday odam g‘irt 
ahmoq bo‘lib ko‘rinadi-ku... Mana, o‘zing bir tasavvur qilib ko‘r — ahmoqqa o‘xshaydimi unday odam 
yo yo‘qmi? 
Ishoq kulib yubordi. 
— Lekin bu osonlikcha amalga oshadigan ish emas — odamlar qo‘lidan qurollarni tortib olib ularga 
gul tutqazish! — deb xo‘rsinib qo‘ydi Mardikor. 
Ishoq indamadi, keyin suhbat mavzuini o‘zgartirmoqchi bo‘lganday dedi:
— Mana, sen ketyapsan, Elza. Lekin menga italyan missiyasi ro‘parasidagi shalolani ko‘rsatmoqchi 
bo‘luvding— ko‘rsatmading ham... 
— Sen otgan likop barcha rejalarimizni barbod qildi. Endi o‘sha shalolani bir o‘zing borib ko‘rasan. 
— Yana bir kunga qolaqolgin! — iltimos qildi Ishoq. — Ertaga ketarsan. 
— Ilojim yo‘q, Ishoq. 
— Qolaqol, bir kun keyinroq ketsang nima qipti! 
— Yo‘q, shu bugun ketishim kerak. 
— Xo‘p, yaxshi, unda kechki poezdda ketaqol. Men faqat bir necha soatgagina qolishingni 
so‘rayapman. 
— Yo‘q, Ishoq, men hozir, ertalabki poezdda jo‘nayman. 
— Juda o‘jarsan-da, — deb jilmayib qo‘ydi Ishoq. 

---

Musaffo osmon (qissa). Krishan Chandar