|
www.ziyouz.com kutubxonasi
31
tikaman. Ko‘pchilikning ta’biricha, durustgina etikdo‘zmishman, shuning uchun bo‘lsa kerak, buyurtma
beruvchilarning keti uzilmaydi. Undan keyin, bilasanmi, bu yer aholisining aksariyatiga
maslahatgo‘ylik qilaman. Oldimga baqqollar ham, dehqonlar ham, ofis xodimlari ham o‘z tashvishlari,
dardlari bilan kelishadi. Mendan maslahat so‘rashadi. Ba’zilar arazlashib, nizolashib qolganlarni
yarashtirib qo‘yishimga ham to‘g‘ri keladi. Khandala bozorida ham, qishloqqa borib ham qanchadan-
qancha odamlarni yarashtirib qo‘ydim. Ular sudga ham, politsiyaga ham murojaat qilib yurmaydilar.
Men bo‘lsam foydali, savob ish qilganimdan xursandman. Ana shunda odamlarga kerak ekanligimni
o‘ylab, g‘ayratim qo‘zib ketadi.
— Shuning uchun bo‘lsa kerak, politsiya inspektori muovini sen bilan gaplashishni xohlamadi —
sen uning nonini yarimta qilarkansan-ku!
Mardikor kulib yubordi.
— Mana, to‘rt oydirki, hech kim sudga ariza bermay qo‘ydi, hamma mening oldimga keladigan
bo‘ldi. Nima, yomonmi? Men pul olmayman, yamoqchilik qilib o‘tirib odamlarga maslahat
beraveraman.
— Savoding bormi?
— O’rta maktabni bitirganman.
— O’rta maktabni bitirib yamoqchilik qilyapsanmi? O, sen Bombayda yashashing kerak...
— Bombayda boylarning tovonini yalab kun kechirganimdan ko‘ra, Khandalada kambag‘allarning
poyabzalini yamab yashaganim yaxshi! — deb Ishoqning so‘zini bo‘ldi Mardikor. — Shu yer yaxshi
menga.
— Xo‘p, yaxshi. Lekin sen menga aytmading, nima uchun urush va tinchlik masalasi sening ishing
ekanligini.
Mardikor qahr bilan ilgakli qo‘lini silkitdi.
— Bo‘lmasa, kimning ishi u? Nima, ko‘rmayapsanmi ahvolimni? Hamonki urush meni majruh qilib
chiqitga chiqargan ekan, boshqa odamlarning ham mayib va nogiron qilishlariga beparvo qarab
turaveradi, deb o‘ylaysanmi meni? Yo‘q, yanglishasan, mister, men bunday qilolmayman, qilmayman
ham! Tirik ekanman, Khandalaning bironta ham yigitini armiya safiga ololmaydi ular!
— Kim — “ular”?
— Kim bo‘lardi! Otellarning xo‘jayinlari-da! Ular inglizlar bo‘lgan avvalgi paytning yana qaytib
kelishini kutib yotishibdi; ular shunday xayollar bilan uxlab ketarkanlar, tushlarida Koreyada urush
boshlanganini yoki Xitoy bilan Amerika o‘rtasida, Rusiya bilan Amerika o‘rtasida, yo bo‘lmasa, yo‘q
deganda, Hindiston bilan Pokiston o‘rtasida urush bo‘layotganini ko‘radilar! Kimning kim bilan qaerda
urush qilishi ular uchun baribir — faqat urush bo‘lsa bo‘lgani, faqat askarlar uchun gospitallar ochilsa,
marra ularniki!
— Lekin ular uchun eng muhimi urush emas, — deb e’tiroz bildirdi Ishoq, — pul, faqat pul. Bu
yerda otellar huvillab yotibdi, chet ellik sayyohlar kelmay qo‘ygan, inglizlar jo‘natib yuborilgan — pul
topish uchun boshqa yo‘l yo‘q. Xo‘sh, nima qilsinlar? Bas, ahvol shu ekan, inglizlarning qaytib kelishi
yoki yangi urush boshlanishi haqida orzu qilmay bo‘larkanmi?
— “Nima qilsinlar?” Buning yo‘li ko‘p, — dedi Mardikor jahl bilan. — Faqat shunisi chatoqki, bu
yaramaslar o‘zgalarning xordiq chiqarishi hisobiga pul topishni odat qilganlar. To‘g‘ri, men ham
Khandalaning farovon hudud bo‘lishini xohlayman, men ham bu yerdagi barcha otellarning dam
oluvchilar bilan doim gavjum bo‘lishini, bozorlarda xaridorgir mollar doim qalashib turishini istayman.
Lekin senga shuni aytishim kerak: bu orzu-istaklarga eskicha usul bilan aslo erishib bo‘maydi.
Khandalaning go‘zal manzarasini tomosha qilib bahra olishni hamma ham xohlaydi, lekin bu yerda
otel xonasi uchun kuniga o‘n sakkiz rupiyadan to‘lab yashashga ko‘pchilikning qurbi yetmaydi.
Aytmoqchimanki, mehmonxonalarning egalari ijara haqini arzon qilishlari kerak. Axir kimga keragi bor
har bittasi uch-to‘rt xonadan iborat bo‘lgan kottejlarning? Undan ko‘ra, har qaysi xonaga sakkiz-
o‘ntadan karavot qo‘yib, har bir o‘rin uchun bir rupiyadan haq olishsin. Keyin, ovqatlanish paytida har
bir kishi uchun sakkiz xil taom tortish isrofgarchilik emasmi? Buning o‘rniga dam oluvchilar uchun
Musaffo osmon (qissa). Krishan Chandar
Do'stlaringiz bilan baham: |
