|
www.ziyouz.com kutubxonasi
10
— U men bilan aka tutingan. Meni chin dildan yaxshi ko‘radi, lekin... lekin menga qo‘lining uchini
tekkizishga ham jur’at etolmaydi — juda tortinchoq.
— Qimmatli akajoningizning xatosi aynan shundadir, balki?
— Yo‘q, yo‘q! Men undan judayam hazar qilaman, mabodo menga qo‘l uchini tekkizgudek bo‘lsa,
dod solib chinqirib yuborishim aniq.
— Hamonki yomon ko‘rgan odamingiz jo‘nab ketayotgan ekan, nega yig‘laysiz?
— O’zim ham bilmayman. Akajonimning meni jon-dildan yaxshi ko‘rishini o‘ylasam, ko‘zlarim
yoshlanaveradi, lekin xunuk basharasiga ko‘zim tushdi deguncha — o‘zimni kulgidan
to‘xtatolmayman.
— Alomat ayol ekansiz! — degan xulosaga keldi Ishoq.
— Nima qilay, shunaqa alomatman.
Jamilaning g‘ilt-g‘ilt yosh ko‘zlari jilmaydi va yirik-yirik yosh tomchilari misoli marvarid donalaridek
yonoqlaridan dumalab tusha boshladi. Ishoq yonidan shohi dastro‘mol chiqarib, xuddi sochilib ketgan
dur donalarini yig‘ib olmoqchi bo‘lganday, Jamilaning ko‘zlarini ohista artdi.
Ular Jamilaning mahallasi Mujgaon Kortga yaqin kelib qolgan edilar.
Jamilaning uyi ham uning toifasidagi hamma qizlarning uyi singari ekan. Bunday uyga qarab, uning
sohibasi qanday ayol ekanligini aniqlasa bo‘ladi, shuningdek, ko‘pincha biron odamga qarab turib, u
istiqomat qilayotgan uyni aniq tasavvur qilish ham mumkin. Lekin ba’zida shunday ham bo‘ladiki, uy
va unda yashovchilar o‘z fe’l-atvorlari hamda zohiriy ko‘rinishlari bilan bir-birlaridan mutlaqo tafovut
qiladilar. Bunday chog‘da uy ham, unda istiqomat qiluvchilar ham noxush kayfiyatda bo‘lishadi —
qayoqqa qarama, hamma yerda bezovtalik, besaranjomlik. Yana shunday paytlar ham bo‘ladiki,
xonadon sohiblari o‘z maskanlari bilan xuddi tug‘ishganlarday tutinib ketishadi, oqibat, xonadon
qaerda tugab, uning sohiblari qaerdan boshlanishini aniqlash mushkul bo‘lib qoladi.
Jamilaning xonadoni, aslida uning ko‘zgudagi aksi edi, Jamila esa o‘z xonadonining ulug‘vor timsoli
edi.
Bu xonadon ichiga hammayog‘i qalin pechak bilan o‘ralgan ayvondan kirilardi; pechakning to‘q-
sariq gullari bu yerga qadam ranjida qilgan har bir kimsani kuzatmoqchi bo‘lganday, sinchkov
ko‘zlarini katta-katta ochib turardi. Ayvonga gilam to‘shalgan edi. Undagi bir eshikdan xobxonaga,
ikkinchi eshikdan mehmonxonaga kirilardi. Mehmonxonada ham ikkita eshik bo‘lib, biridan
xobxonaga, ikkinchisidan Jamilani go‘daklik chog‘idan tarbiyalab o‘stirgan xolasining xonasiga kirish
mumkin edi. Xobxonada esa uchta eshik bor edi; bu eshiklardan ayvonga, mehmonxonaga va orqa
tomondagi balkon sahniga chiqilardi; balkondan oshxonaga va vannaxonaga o‘tish mumkin edi. U
yerda yana bir eshik bor edi — u uy xodimalari uchun... yo xufiya do‘st uchun mo‘ljallangandi. Ishoq
xonama-xona tentib yurarkan, Jamilaning qalbiga kiradigan eshiklar ham shunaqa ko‘p bo‘lsa kerak,
deb o‘yladi...
Ayvonga qadam qo‘yilgan zahoti oyoq tovushi so‘nardi — yerga to‘shalgan qalin gilam oyoq
tovushini ham, ko‘cha changini ham yutib yuborardi. Mehmonxona derazalariga qo‘shqavat pardalar
osilgan; xona abajurlar ostidagi chiroqlarning mayin nuri bilan xira yoritilgan, bu ham yetmaganday,
har bitta abajur ustiga yana to‘r hoshiyali shohi ro‘mollar yopilganki, ular xonani nimqorong‘i holatda
saqlar va uy sohibasining andak pardozlangan yuzini yanada jozibaliroq qilib ko‘rsatardi.
Mehmonxonaning sirtqi devoriga, ayvon ostonasining shundoqqina ro‘parasiga qip-yalang‘och
ayolning mutaassir surati osilgandi — u Amerikada chiqadigan suratli jurnaldan qirqib olingan bo‘lsa
kerak. Bunday “durdona” rasmlar mehmonxonani ham bezab turardi. O, Amerika, azizim mening! Sen
uzoqdan turib bizga “yordam” qo‘lingni cho‘zasan. O, xilvat ko‘chalaringning qurboni bo‘lay, Amerika!
Bamisli zilol chashma suvidek ma’suma bo‘lib yaralgan ayollarning badanlari bilan savdo qiluvchi
Garlem va Chikagodagi islovatxonalaringning qurboni bo‘lay! O’sha nafis badanlarni suratga oluvchi
va chop etuvchi qorong‘u fotografiya ustaxonalaringning va charog‘on bosmaxonalaringning qurboni
bo‘lay! Yangi bosilib chiqqan jurnallaringni dunyoning barcha go‘shalariga yashin tezligida olib borib
tarqatuvchi uchqur samolyotlaringning qurboni bo‘lay! O, Amerika, boshoqlari tiqmachoq zarrin
Musaffo osmon (qissa). Krishan Chandar
Do'stlaringiz bilan baham: |
