Microsoft Word Moliyaviy hisob

Muassislar tarkibidan chiqish 
Muassis tarkibidan chiqishga hamda o’z ulushini olishga qaror qilganda quyidagi 
provodkalar qayd etiladi: 
8330 – "Pay va ulushlar" hisobvarag’i debeti. 
6620 – "Chiqib ketayotgan muassislardan ulushlari bo’yicha qarzlar" hisobvarag’i 
krediti. 
Agar muassis chiqib ketayotgan paytda MChJ ma’lum jamg’arilgan foydaga ega 
bo’lsa, u holda ta’sis hujjatlarida belgilangan nisbatga muvofiq unga ham, mazkur holatda 
70% yoki 30% berilishi lozim. 
8720 – "Jamg’arilgan foyda" hisobvarag’i debeti. 
6620 – "Chiqib ketayotigan muassislarda ulushlari bo’yicha qarzlar" hisobvarag’i 
krediti. 
Muassis chiqib ketayotiganida olgan jamg’arilgan foyda summasidan jismoniy 
shaxslardan undiriladigan daromad soliqlarini to’lashlari lozim. Muassisning ustav 
kapitalidan (8330 hisobvaraqlardan) o’z qo’yilmasini qaytarib olishi hech qanday 
chegirmalarsiz sof tarzda amalga oshiriladi. 
Chiqib ketayotgan muassis oldidagi qarz so’ndirilgan holat quyidagicha aks ettiriladi: 
6620 – "Chiqib ketayotgan muassislardan ulushlari bo’yicha qarzlar" hisobvarag’i 
debeti. 
5010, 5110 – "Pul mablag’lari" hisobvarag’i krediti. 
Aktsiyadorlik jamiyatlaridagi (korporatsiyalardagi) ustav kapitali yoki aktsiyadorlik 
kapitali, odatdagidek, chiqarilgan (chiqarilishiga ruxsat etilgan) aktsiyalarning nominal yoki 
e’lon qilingan qiymatiga teng bo’ladi. 
Aktsiya – aktsiyadorlik jamiyati mol-mulkidagi ulushga egalik qilish huquqini 
tasdiqlovchi qimmatli qog’oz yoki boshqacha qilib aytganda, karporatsiyaning mol-mulki 
birligidir. Korporatsiya chiqarish mumkin bo’lgan aktsiyalarning eng yuqori miqdori 
ustavda belgilanadi. 
Aktsiyaning nominal qiymati – qimmatli qog’ozda ko’rsatilgan qiymati‚ aktsiyadorlik 
jamiyati kapitalining hajmini belgilaydi va aktsiya emissiya chiqarishga ruxsat etilganligini 
ro’yxatdan o’tkazishda belgilanadi. 
Misol. Aktsiyadorlik jamiyati ta’sis hujjatlarida ko’rsatilishicha‚ oddiy (odatdagi) 
aktsiyalar soni 20000 dona‚ bir dona aktsiyaning nominal qiymati 100 so’m‚ 2000000 
so’mlik summadagi aktsiyalarni chiqarishga ruxsat etilgan. 20000 dona aktsiyadan xozircha 
 
166

---

7000 dona sotilgan‚ chiqarilgan aktsiyalarning qolgan 3000 donasi sotilmagan deb tasavvur 
kilaylik. 
Hisobda aktsiyadorlik kapitali tuzilmasi quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi: 
• 
Chiqarilishga ruxsat etilgan aktsiyalar 20000 dona – 2000000 so’m. 
Shu jumladan: 
• 
Sotilganlari 17000 dona – 1700000 so’m; ulardan haqi to’lanmaganlari 700000 so’m‚ haqi 
to’langanlari 1000000 so’m.  
• 
Sotilmaganlari – 3000 dona - 300000 so’m.