Microsoft Word malumotlar va bilimlar bazasi


 Сунъий интеллектни ривожланиши тарихи



Download 1,3 Mb.
Pdf ko'rish
bet85/117
Sana18.04.2023
Hajmi1,3 Mb.
#929829
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   117
Bog'liq
Kitob 6647 uzsmart.uz

2. Сунъий интеллектни ривожланиши тарихи. 
Мураккаб масалаларни ечиш ва фикрлаш кобилиятини моделлаштириш 
учун сунъий инсон тафаккурига ухшашни яратиш гояси энг кадимги даврлар-
даек пайдо булган. Уни биринчи марта Р.Луллий (1235-1315) акс эттирган, у 
ХIY асрдаек тушунчанларни умумий таснифлаш асосида хар хил масалаларни 
ечиш учун машина яратишга харакат килган. 
XYIII асрда Г.Лейбниц (1646-1716) ва Р.Декарт (1596-1650) барча фан-
ларни таснифлашнинг универсал тилларини таклиф этиб, ушбу гояни бир бир-
ларидан мустакил равишда ривожлантирганлар. Бу гоялар сунъий интеллект 
яратиш сохасидаги назарий ишламаларнинг асосига етган. 
Сунъий интеллектни илмий йуналиш сифатида ривожлантириш факат 
ЭХМ яратилгандан кейин мумкин булган . Бу ХХ асрнинг 40 йилларида содир 
булган. Бу вактда Н.Винер (1894-1964) янги фан кибернетика буйича узининг 
асосий ишларини яратади. 
Сунъий интеллект
атамаси 1956 Стенфорд университети (АКШ)даги 
худди шундай номдаги семинарда таклиф килинган. Семинар хисоблаш эмас, 
балки минтакий вазифаларни ишлаб чикишга мулжалланган. Сунъий интел-
лектни фаннинг мустакил сохаси деб тан олингандан кейин тезда уни иккита 
асосий йуналишларга: нейрокибернетика ва “кора кути” кибернетикасига бу-
линиши содир булган. Ва факат хозирги вактда бу кисмларни яна битта бутунча 
бирлашишининг тенденцияси сезилмокда. 
Нейрокибернетиканинг асосий гоясини куйидагича шакллантириш мум-
кин. Фикрлай оладиган ягона объект - бу инсоннинг миясидир. Шунинг учун 
хар кандай “фикрловчи” курилма бу тузилмани кандайдир тартибда тиклаши 
керак. Шундай килиб нейрокибернетика мия тузилишига ухшаш тузилмалари-
ни аппаратли моделлаштиришга каратилган. 
“Кора кути” кибернетикасининг асосига нейрокибернетикага карама 
карши тамойил етган. “Фикрловчи” курилмани кандай курилганлиги ахамия-
тига эга эмас. Асосийси, у берилган кирувчи таъсирга инсон мияси каби жавоб 
беришдир. Сунъий интеллектнинг бу йуналиши компьютерларнинг мавжуд 
моделларида интеллект вазифаларни ечиш алгоритмларини кидиришга кара-
тилган. 60 йиллардан бошлаб инсон тафаккурининг моделлари ва алгоритмини 
жадал кидириш ва биринчи дастурларни ишлаб чикиш олиб борилган. Мавжуд 


99
фанлар-фалсафа, психология ва лингвистиканинг хеч бири бундай алгоритмни 
беролмас экан. Бу вактда кибернетиклар уз моделларини яратишни таклиф 
килганлар. 
Сунъий интеллектни амалий куллашда катти илгорига сурилиш 70 йил-
ларнинг урталарида руй берди, бу вактда инсон тафаккурининг универсал алго-
ритмини кидириш урнига мутахассислар-экспертларнинг аник билимларини 
моделлаштириш ва билим энг мухим таркибий кисми булган дастурий восита-
лар ва тизимларни ишлаб чикиш гояси келган. 
Сунъий интеллект тизимлари ривожланишининг боскичларини куриб чи-
камиз: 
1. 70 йиллар вазифаларни ечишнинг умумий усулларини кидириш ва 
улардан универсал дастурларни куришда фойдаланиш билан таърифланади. 
2. 80 йиллар ахборотларни такдим этишнинг умумий усулларини киди-
риш, уни махсус дастурларни яратишда фойдаланиш учун кидириш билан 
таърифланади.
3. 90 йиллар махсус дастурлаш тайерлаш учун баъзи бир предметли соха-
да юкори сифатли махсус билимларнинг катта хажимларидан фойдаланиш би-
лан таърифланади. 
70 йилларда сунъий интеллект сохасидаги мутахассислар вазифаларни 
ечишнинг умумий усуллари ва бу усуллардан универсал дастурларда фойдала-
нишни кидириб, инсон тафаккурининг мураккаб жараенини моделлаштиришга 
харакат килганлар. Аммо бундай дастурларни ишлаб чикиш жудаям кийин иш 
булган, чунки битта дастур еча олиши мумкин булган вазифалар синфи канча-
лик кенг булса, аник вазифани ечишда унинг имкониятлар шунчалик каттакрок 
булган.
80 йилларда дастурчиларнинг харакатлари ахборотларни такдим этиш ва 
кидириш усулларини ишлаб чикишга жалб килинган. Ахборотларни такдим 
этиш усуллари - бу муаммолар ва вазифаларни уни ечиш мумкин булиши учун 
шакиллантириш усулларидир. Кидириш усуллари эса - бу жудаям катта хажмда 
хотира ва вакт талаб килмаслик учун ечимни боришини бошкаришнинг ажойиб 
усулидир. 80 йилларнинг охирида сунъий интеллект буйича мутахассислар ва-
зифаларни ечишда дастурларнинг самарадорлиги купрок улар эгалик киладиган 
билимларга богликлигини тушуниб етдилар. 
90 йилларни бошларида бутунлай янги концепция кабул килинган. Уни 
мохияти шундан иборатки, дастурни интеллектли килиш учун уни баъзи бир 
предметли сохадаги йулгина юкори сифатли махсус билимлар билан таъмин-
лаш керак. Шундай килиб, ишлаб чикилаетган сунъий интеллект тизимлари би-
лимларнинг яхши ривожланган базасига эга булиши керак. Хозирги вактда бу 
концепция эксперт тизимларини лойихалаштиришда туликрок ривожланган. 

Download 1,3 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   117




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish