Microsoft Word majmua Ta'lim sifati 2

Ta’lim  tizimining  modernizatsiyasi 
–  jamiyatning  ijtimoiy,  iqtisodiy  va 
madaniy  ehtiyojlarini,  uning  malakali  kadrlarga,  shaxsning  esa  sifatli  ta’lim  olish 
bo‘lgan  talabini  qondirish,  ta’lim  tizimini  barqaror  rivojlanishini  ta’minlash 
maqsadida mavjud mexanizmning qayta ishlab chiqilishi yoki takomillashtirilishi. 
Mazkur  modernizatsiya  shaxsni  o‘qitish  va  tarbiyalashga  oid  eng  yaxshi 
an’analarni  saqlab  qolgan  va  boyitgan  holda  majmuaviy  xarakter  kasb  etib,  ta’lim 
tizimining  barcha  sohalarini  to‘la  qamrab  oladi  va  jamiyatda  qaror  topgan malakali 
mutaxassislarni tayyorlash borasidagi ehtiyojni qondirishga xizmat qiladi. 
 Ta’lim tizimining modernizatsiyalashda quyidagi ustuvor vazifalar hal qilinadi: 
-
 
har bir shaxsning to‘laqonli ta’lim  olishida boshqalar bilan teng  huquqliligi 
va ta’lim olishning ochiqligini ta’minlash; 
-
 
uzluksiz ta’lim tizimida yangi sifat ko‘rsatkichlariga erishish; 
-
 
yangi  ta’lim  resurslarini  jalb  qilish  va  ulardan  samarali  foydalanish asosida 
uzluksiz  ta’lim  tizimida  samarali  me’yoriy-huquqiy  va  tashkiliy-  iqtisodiy 
mexanizmlarni shakllantirish; 
-
 
davlat  va  jamiyatning  qo‘llab-quvvatlashi  negizida  ta’lim  tizimi 
xodimlarining ijtimoiy maqomi va kasbiy kompetentligini rivojlantirish; 
-
 
ta’lim  tizimining  davlat  va  jamoatchilik  boshqaruviga  asoslanganlik 
tamoyiliga muvofiq ta’lim jarayoni ishtirokchilari – talabalar, pedagoglar, ota- onalar va 
ta’lim muassasalarining  rolini oshirish. 
Barcha  davlatlarda  bo‘lgani  kabi  O‘zbekiston  sharoitida  ham  ta’lim  tizimini 

---

modernizatsiyalashda davlat, jamiyat, mahalliy va ijtimoiy tashkilotlar, yuqori hamda 
quyi  boshqaruv  organlarining  o‘rni  va  roli,  ular  o‘rtasidagi  o‘zaro  birlik, hamkorlik 
muhim ahamiyatga ega. 
Zamonaviy  sharoitda  ta’lim  tizimini 
modernizatsiyalashning 
ustuvor 
yo‘nalishlari quyidagilar sanaladi: 
-
 
elektron axborot-ta’lim resurslarini yaratish; 
-
 
o‘qitishning 
mavjud 
va 
yangi 
texnologik 
shakllarini 
o‘zaro 
muvofiqlashtirish; 
-
 
o‘quv  hamda  mutaxassislik  fanlari  asoslarining  talabalar  tomonidan 
mustaqillik o‘zlashtirilishi uchun qulay pedagogik va texnologik shart- sharoitlarni 
vujudga keltirish. 
Ilmiy-pedagogik 
adabiyotlarda 
o‘qituvchilarni 
innovatsion 
faoliyatga 
tayyorlash tajribasi qator olimlar tomonidan umumlashtirilgan. 
Ta’limdagi  innovatsion  jarayonlarning  tadqiq  etishda  innovatsiyalar  va 
o‘qituvchining  ijodiy  faoliyatiga tegishli (yangilikni baholash  me’zonlari, an’analar 
va  innovatsiyalar,  inovatsion  sikl  xususiyatlari,  o‘qituvchining  innovatsiyalarga 
bo‘lgan munosabati va h.k.) nazariy-metodologik xarakterdagi bir qator muammolar 
ilgari  surilmoqda.  Ko‘pincha  olimlar  o‘z  tadqiqotlarida  o‘qituvchi  (pedagog)larni 
innovatsion faoliyatga tayyorlashning ma’lum bir 
aspekti bilan shug‘ulanganlar: 
Masalan: 

 
Ta’lim sohasidagi yangiliklarni tatbiq etish muammolari;


 
O‘qituvchi 
(pedagog)ning 
innovatsion 
faoliyatidagi 
tadqiqot 
komponentlarining o‘rni;


 
O‘qituvchining  innovatsion  faoliyatidagi  ijtimoiy-madaniy  muammolarni, 
ommaviy  va  shaxsiy  madaniyatning  bir-biriga  o‘tishini,  individual  va  jamoa 
uyg‘unligini yoritib berishi;


 
o‘qituvchining  kiritilgan  yangiliklarga  bo‘lgan  munosabatlarining  asosiy 
motivlarini,  o‘quv  jarayonida  pedagogning  yangi  texnologiyalarni  foydalanish 
tayyorgarligi va motivatsion muammolari;


 
O‘qituvchining  innovatsion  faoliyati  va  refleksiya  o‘rtasidagi  o‘zaro 
aloqalari;


 
Ta’lim  tizimiga  pedagogik  innovatsiyalarni  tadbiq  etishning  psixologik 
muammolari;


 
Pedagogik innovatsiyalarning mohiyati, tarkibi va baholash mezonlarining 
nazariy-metodologik asoslari.

Pedagoglarni  innovatsion  faoliyatga  tayyorlash  bo‘yicha  tadqiqotlar  ichida 
M.V.Klarinning  ishlari  alohida  o‘rinni  egallaydi.  U  o‘z  ishlarida  innovatsion 
faoliyatni  ijtimoiy-madaniy  loyihalarni  ishlab  chiqish  va  amalga  oshirish  orqali 
tashkil  etilgan  uzluksiz  ta’limning  zarurligi  bilan  bog‘laydi.  Ushbu  yondoshuv 
shaxsning  erkin  tanlash  imkoniyatiga  yo‘nalganligidadir,  bunda  o‘qish  faoliyati 
etakchi  o‘rinlardan  birini  egallaydi  va  shaxsning  rivojlanishidagi  muhim,  etakchi 
vosita va shaxsni ta’lim jarayoniga jalb etuvchi usul bo‘lishi mumkin. 
Oliy  ta’lim  muassasalari  innovatsion  faoliyatini  tashkil  etish  va  uning 
mazmunidagi  o‘zgarishlar,  innovatsion  yo‘nalishdagi  pedagoglarni  tayyorlash 
metodologik  va  texnologik  o‘zgarishlar  bilan  uzviy  bog‘liqdir.  Ammo  bu  jarayon 
pedagoglarni  innovatsion  faoliyatga  tayyorlash,  mukammallashtirish  bo‘yicha 
tavsiyalarning yo‘qligi sababli stixiyali xarakterga ega bo‘lib qolmoqda. 

---

Pedagogning  innovatsion  faoliyatiga  tayyorgarligi  jarayoni  quyidagicha 
kechadi,  jumladan:  mo‘ljallangan  yangilikni  yalpi  va  uning  alohida  bosqichlari 
muvaffaqiyatini  bashorat  qilish,  yangilikni  boshqa  innovatsiyalar  bilan  qiyoslash, 
ulardan  samaradorini  tanlab  olish,  ularning  eng  ahamiyatli  va  aniqlik  darajasini 
belgilash,  yangilikni  tadbiq  etishning  muvaffaqiyatlilik  darajasini  tekshirish  va 
yangilikni tadbiq etadigan tashkilotning innovatsiyani qabul qilish qobiliyatiga baho 
berish. 
O‘qituvchini  innovatsion  faoliyatga  tayyorlash  ikki  yo‘nalishda  amalga 
oshirilishi lozim: 

 
yangilikni idrok qilishga innovatsion tayyorgarlikni shakllantirish;


 
yangicha harakat qila olishga o‘rgatish.

T.M  Davidenko  har  qanday  pedagogik  innovatsiyani  egallash  uchun  uchta 
zaruri  shart  “