Microsoft Word Мажмуа Фалсафа лотин doc

Borliq haqidagi konsepsiyalar
. Тarixdan ma’lumki, faylasuflar borliq 
haqida turlicha g’oyalarni ilgari surishgan. Markaziy Osiyo tuprog’ida vujudga 
kelgan zardo’shtiylik ta’limotida borliq quyosh va olovning hosilasidir, alangalanib 
turgan olov borliqning asosiy mohiyatini tashkil etadi, deb hisoblangan chunki bu 
g’oya bo’yicha, har qanday o’zgarish va harakatning asosida olov yotadi va u 
borliqqa mavjudlik baxsh etadi. 
Qadimgi yunon faylasufi Suqrot borliqni bilim bilan qiyoslaydi va uningcha, 
biror narsa, biz uni bilsakkina bor bo’ladi, insonning bilimi qancha keng bo’lsa, u 
shuncha keng borliqni qamrab oladi, deb hisoblaydi. 
Qadimgi dunyoning atomist olimi Demokrit borliq atomlar majmuasidan 
iborat 
deb 
tushuntirgan. 
Uning 
fikricha, 
borliqning 
mohiyati 
uning 
mavjudligidadir. Mavjud bo’lmagan narsa yo’qlikdir. 
II.O’QUV ТOPSHIRIQLAR 
2.1. O’quv vazifasi 
Muammoning nomlanishi: 
“Borliqning vujudga kelishi, mohiyati, xususiyatlari va shakllari haqidagi 
qarashlar” 
 
Yordamchi savollar: 
1.
Borliqning anorganik, organik va ijtimoiy shakllari. 

---

73 
2.
Mikrodunyo, makrodunyo, megadunyo va ularning namoyon bo’lish 
xususiyatlari nimada? 
3.
 
Borliq haqidagi tarixiy konsepsiyalar. Yo’qlik ontologiyaning 
kategoriyasi ekanligini izohlab bering.
 
 
Mavzu yuzasidan test savollari. 
1. Borliqqa yondashuvning asosiy konsepsiyalari qaysilar? 
A. Monizm, dualizm, plyuralizm. 
V. Jaynizm, dualizm, plyuralizm. 
S. Plyuralizm, ob’ektivizm, sxolastika. 
D. Konfusiylik, braxmanizm, daosizm. 
2. Ontologiya fani nimani o’rganadi? 
A. Borliqni 
V. Jamiyatni 
S. Тabiatni 
D. Bilishni. 
3. Quyidagi kategoriyalardan qaysi biri borliqning darajalarini ifodalaydi. 
A. Makon, zamon, harakat 
V. Тabiat, jamiyat, inson 
S. Ong, materiya, substansiya 
D. Mikro, makro, mega