|
3-ja
dva
l
Guruhla
ri
O‘tga chidamli
ma
teria
lning
xili
Tarkibi
Suy
uqla
n
ish
tem
p
er
atu
rasi,
o
C
Ishlatilish joyl
ari
Kislotali
Dina
s g‘ishti
92-
9
6%
S
iO
2
, 3-5%
Ca
O,
Al
2
O
3
v
a
bo
sh
qa
la
r
1
690
-173
0
Bess
em
er ko
nv
ertori
da
, kisl
ot
ali
m
arten
v
a e
lek
tr pe
ch
larid
a
Kv
ars q
u
m
i va
bos
h
q
a
qum
li gil
m
ateri
allar
95-
9
7%
S
iO
2
1
700
Kislotali
m
etallurgi
k
, pechlari
ning devor-
lari va
ay
rim
qis
m
larini ta’
m
irl
ashda
Asosli
Magnezit g‘isht
i
90-
9
5%
M
g
O
1-2%
CaO
,
2-3%
F
e2
O
3
,
2%
S
iO2
v
a
1%
Al
2
O
3
2
000
-240
0
Asosli
ko
n
v
ert
o
r, m
arten h
am
d
a elektr
pechl
ar
devorl
ari va t
ubl
ari
n
i ta’m
ir-
lashda
Ma
gn
ez
it k
uku
n
i va
bos
h
q
a M
g
O
m
iqdori
ko‘
p m
ateriallar
96-
9
7%
M
g
O
2
400
gac
h
a
Asosli
m
etallurgi
y
a
p
ech
la
rin
ing
tu
b-
la
riga
v
a
ta
’m
irl
ashda
Dol
o
m
it g‘ishti
52-
5
8
%
Ca
O,
35-
4
0
%
M
g
O v
a qi
sm
an S
iO
2
,
A1
2
O
3
, Fe
2
O
3
1
800
-190
0
Asosli
ko
n
v
ert
o
r, m
arten h
am
d
a elektr
pe
ch
d
ev
o
rl
ari va ul
arni
ta’m
irlash
da
Xrom
-m
agnezit
6
5
-70
% MgO va
30
%
g
ach
a
2
000
dan
p
ast em
as
Ma
rten
v
a e
lek
tr
pe
ch
sh
ip
la
rida
Ne
y
tral
S
h
am
ot g‘is
hti
50-
6
0%
S
iO
2
va
35
-4
5
%
A1
2
O
3
1
580
-175
0
Dom
n
a, k
ovs
h
de
vo
rlari
d
a
Uglerodli g‘isht
bloklar
Grafit,
ko
ks
yoki a
n
tr
atsit k
u
-
ku
nlari b
o
‘lib, bul
ard
a ugl
ero
d
9
2
%
g
ach
a
bo
‘la
d
i.
2
000
dan
o
rtiq
Dom
n
a o‘txona taglikl
arida, al
y
u
m
ini
y
olu
v
ch
i ele
k
tr
ol
iz va
n
n
a d
evorl
arida,
m
is
qotish
m
alarni erituvchi
tigellarda
16
1-rasm.
Domna pechining umumiy ko‘rinishi (a) va uning zonalari
bo‘yicha temperaturaning taqsimlanish grafigi (b):
1 – koloshnik; 2 – yuklash apparati; 3 – trubalar; 4 – shaxta;
5 – raspar; 6 – zaplechik; 7 – o‘txona; 8 – furma; 9 – cho‘yan chiqish
novi; 10 – shlak chiqish novi; 11 – temir ustun.
7-§. Domna pechining yordamchi uskunalari
Domna pechining asosiy yordamchi uskunalariga shixta
materiallarni domnaga yuklovchi va uni qizdirilgan havo
bilan ta’minlash uskunalari kiradi.
Domnaga shixta materiallarini yuklovchi apparat.
Ma’-
lumki, uzluksiz yillar davomida ishlovchi domna pechlarga
bir sutkada ming-minglab tonna shixta materiallarini bir
tekisda yuklab turilmog‘i uchun barcha ishlar mexanizatsiya-
lashtirilishi lozim. 2-rasmda domnaga shixta materiallarini
bir tekisda yuklovchi apparatning bir xilining sxematik
tuzilishi keltirilgan.
Sxemadan ko‘rinadiki, shixta materiallari bilan (10–15
m
3
gacha) to‘ldirilgan o‘zi ag‘daruvchi aravacha (2)lar
pechning koloshnik maydonchasidagi varonka (3)ga qiya iz
(1) dan galma-galdan ko‘tarilib, shixtani yuklab turadi va u
7
2
3
1
4
5
6
8
7
9
11
10
17
yerdan esa shixta taqsimlovchi varonka (4) ga o‘tadi. Shixta
materiallari bir maromda katta konus (7) ga yuklanishi
uchun taqsimlovchi varonka (4) har gal shixta yuklangandan
keyin kichik konus (5) bilan birgalikda mustaqil yuritmasi
(6) yordamida o‘z o‘qi atrofida 60, 120, 180, 240 va 300
larga aylanib turadi. Kichik konus (5) dagi massa ma’lum
miqdorga yetganda u avtomatik ravishda pastga tushishida
shixta katta konus (7) ga bir tekisda yuklanib, u yerdan esa
domnaga o‘tadi.
Havo qizdirgichning tuzilishi va ishlashi.
Domnadagi
yoqilg‘ining jadal yonishini ta’minlash va uni tejash
maqsadida domnaga haydaladigan havo havo qizdirgichda
qizdiriladi. 3-rasmda havo qizdirgich-ning tuzilishi va
ishlash sxemasi keltirilgan.
2-rasm.
Domnaga shixta yuklash apparatining sxemasi:
1 – qiya iz; 2 – aravacha; 3 – qabul varonkasi; 4 – taqsimlovchi
varonka; 5 – kichik konus; 6 – yuritma; 7 – katta konus;
8 – futerovka.
Havo qizdirgichning diametri 6–8 m, balandligi 20–40 m,
sirtidan po‘lat list bilan qoplangan bo‘lib, uning ichki
devorlari o‘tga chidamli shamot g‘ishtidan katak-katak qilib
terilgan. Shu tufayli g‘ishtlar orasida sanoqsiz vertikal
kanalchalar (6) bo‘ladi. Havo qizdirgichni ishga tushirish
uchun gorelka (3) ga domna gazi va havo yuborilib, bu
aralashma aralashgach yonish kamerasida yondiriladi.
18
4-rasmda domna pechining ishlash sxemasi keltirilgan.
Havo qizdirgichning gorelkasiga (rasmda ko‘rsatilmagan)
domna gazi va havo o‘z trubalari orqali (to‘sqichlar (5) va
(6) ochiqligida) yuboriladi. Gorelkada ular aralashib yonish
kamerasida yongach, yonish mahsulotlari havo qizdirgich-
ning kamerasi bo‘ylab yuqoriga ko‘tarila borib, uni ma’lum
temperaturagacha qizdira boradi.
Havo qizdirgichning devorlari 1300–1400
o
C gacha
qizigandan keyin to‘sqich (6) ochilib, yonish mahsulotlari
mo‘ri (4) orqali atmosferaga chiqarib yuboriladi.
So‘ngra gaz va havo kiritiladigan yo‘llar (to‘sqichlar (5)
va (6)) berkitilib, to‘sqich (6) ochilib, unga kompressor (3)
dan truba (7) orqali sovuq havo haydaladi. Sovuq havo havo
qizdirgichning o‘ta qizigan kataklaridan yuqoriga ko‘tarilib
qizib boradi. Havo qizdirgichdagi havo 900–1000°C gacha
qizigach, to‘siq (6) berkilib, qizdirilgan havo truba (8) va
furmalar (9) orqali domnaga haydaladi. Bu vaqtda o‘ng
yoqdagi havo qizdirgich (2) yuqorida ko‘rganimizdek
qizdirilib boriladi. Shunday qilib, uning murvat jo‘mrak-
larini boshqarishi bilan domnani uzluksiz ravishda qiz-
dirilgan havo bilan ta’minlab turadi. Masalan, hajmi 2700 m
3
bo‘lgan domnaning normal ishlashi uchun 1 sutkada
8 mln.m
3
havo domnaga haydaladi.
Odatda, havo qizdirgich sovuq havoni 1 soat mobaynida
zarur temperaturagacha qizdirib bera oladi. Demak, domnani
uzluksiz ravishda qizdirilgan havo bilan ta’minlab turish
uchun ketma-ket ishlovchi 3 ta havo qizdirgich kerak
bo‘ladi. Ba’zan havo qizdirgichlarni tozalash yoki ta’mirlash
zarurligini e’tiborga olib 4 ta havo qizdirgich o‘rnatiladi.
19
Do'stlaringiz bilan baham: |
