Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

Quruq qoliplar. Bu qoliplar ham qum va gillardan tayyorlanib, ularning tarkibida 15% gacha gil bo‘ladi. Ularni kamerali pechda 300–350^oC da bir necha soat qizdiriladi. Natijada qolipning mustahkamligi ortadi. Bu qoliplardan yirik, qalin devorli quymalar olishda foydalaniladi.

2. §. Qolip va sterjen materiallariga qo‘yiluvchi talablar

Qolip materiallarga quyidagi asosiy talablar qo‘yi-ladi:

l. Plastikligi.

2. 
   Puxtaligi.
   
3. 
   Termomexanik chidamliligi.
   
4. 
   Qayishqoqligi.
   
5. 
   Gaz o‘tkazuvchanligi.
   
6. 
   Xossalari uzoq vaqt saqlanishi.
   
7. 
   Arzonligi.
   

Quymalardagi turli bo‘shliqlar qoliplarga o’rnatil-gan sterjenlar yordamida olinadi. Sterjenlar shakli va o‘lchami quymalardan olinuvchi bo‘shliq shakli, o‘lchamiga o‘xshashi bilan biroz kattaroq bo‘lib, qoliplarga qaraganda og‘irroq sharoitda ishlaydi, shu sababli, ular materialining xossalari qolip materiali xossalaridan yuqori bo‘lmog‘i lozim.

3-§. Qolip va sterjen materiallarini tayyorlash

Karerlardan keltirilgan qum va gillar baraban yoki boshqa konstruksiyali pechlarda 200–250°C da qizdirib quritiladi. Quritilgan materialda kesaklanib qolgan yirik bo‘laklar bo‘lsa maydalanadi va elanadi.

27-rasm. Qolip materialini qorishtirish mashinasi:
1 – vertikal o‘q; 2, 4 – surgichlar; 3 – g‘ildirak; 5 – quti; 6 – tortqi.

Keyin ularga belgilangan miqdorda yuqorida qayd etilgan materiallar qo‘shilib qorishtirish mashinasida suv bilan ma’lum vaqt qorishtiriladi. Bu mashinalarga begunlar deyiladi. Uning g‘ildiraklari (3) tog‘orasi tagiga tegmagan

holda (qum donachalarining o’lchamiga qarab) rostlanadi. Uning zalvar g‘ildiraklari vertikal o‘q atrofida, materialga ishqalanish hisobiga gorizontal o‘q atrofida aylanadi, bunda vertikal o‘q atrofida aylanuvchi surgichlar (2) va (4) materialni zalvar g‘ildiraklar tagiga surib turadi. Tayyor- langan material maxsus moslama yordamida qutisi tagidagi teshikdan ishlatish uchun tegishli joyga uzatiladi.