Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

Alangali pechlarda mis konsentratlaridan shteyn deb ataluvchi qotishma olish. Odatda mis konsentratlaridan shteyn olish uchun qattiq, suyuq yoki gaz yoqilg‘ilarda ishlovchi alangali pechlardan foydalaniladi. Bunday pech- larning uzunligi 40 m, eni 10 m gacha, tubining yuzi 250 m² gacha yetadi. Bu pechlarda bir yo‘la 100 t gacha konsentrat suyuq-lantiriladi (10-rasm). Pech temperaturasi 900^oС dan 1200°C ga ko‘tarilganda quyidagi reaksiyalar sodir bo‘ladi:
Cu₂S + 2Cu₂O = 6Cu + SO₂ Cu₂S + 2CuO = 4Cu + SO₂
Hosil bo‘lgan sof mis temir sulfid bilan, temir sulfid esa reaksiyaga kirishmay qolgan Cu₂O bilan reaksiyaga kirishadi:
FeS + 2Cu = Cu₂S + Fe FeS + Cu₂O = Cu₂S + FeO.


Temir oksid esa qumtuproq bilan birikib, shlak hosil qiladi: 2FeO + SiO₂ = 2FeOSiO₂



10-rasm. Alangali pechning sxemasi:
1 – bunker; 2 – varonka; 3 – pech tubi; 4 – shixta; 5 – suyuq shteyn uchun teshik; 6 – shlak uchun teshik; 7 – o‘txona; 8 – mo‘r.

Shuni qayd etish kerakki, shteyn deb ataluvchi qotishma tarkibida o‘rtacha 20–60% Cu, 10–60% Fe, 20–25% S va qisman Pb, Ag, Au, Zn, Ni va boshqa elementlar bo‘ladi.

Konvertorda suyuq shteyndan xomaki misni olish. Konvertor diametri 3–4 m, uzunligi 6–10 m bo‘lib, devorlari magnezit g‘ishtdan terilib, sirtiga po‘lat list qoplanadi va bandajlar bilan to‘rt juft rolik (1) ga o‘rnatilgan bo‘ladi (11-rasm).
Konvertorni ishga tushirishdan oldin uni mexanizm (2) yordamida shunday holatga keltiriladiki, og‘zidan avval kvars bo‘laklari, keyin ~1200°C li shteyn quyilganda u havo haydaladigan furma teshiklaridan tashqariga oqib ketmay- digan bo‘lsin. Furmadagi teshiklar soni 40–50 ta, diametri
50 mm gacha bo‘ladi, ular orqali konvertorga 1–1,4 MPa bosim ostida havo haydalib, konvertor ish holatiga keltiriladi.
Konvertordan o‘tadigan jarayonni ikki bosqichga ajratish mumkin: