Microsoft Word Jahon tarixi rasmsiz pechat varianti doc

83 yil) Luzitaniyaga noib qilib tayinlangan Kvint Sertoriy 
sullachilarga qarshi kurash olib borayotgan edi. 
Sertoriy miloddan avvalgi 81 yili Sulla yuborgan odamlardan 
qochib, Afrikaga ketishga majbur bo‘ladi, ammo ikkinchi yili, ya'ni 
miloddan avvalgi 80 yilda Pireney yarim oroliga qaytib kelib, Sulla 
noibiga qarshi ko‘tarilgan luzitanlar qo‘zg‘oloniga boshchilik qiladi. 
U ikki Rim noibining qo‘shinini yengadi va Rim muhojirlari hamda 
Afrika va iber jangchilaridan kuchli qo‘shin tuzib, sullachilarga qarshi 
muvaffaqiyatli kurash olib boradi. Qo‘zg‘olon butun Pireney yarim 
oroliga yoyiladi (miloddan avvalgi 79 yil). 
Sertoriy  Osku  (hozirgi Ueska) shahrini o‘z qarorgohiga 
aylantirib,  300 ta vakildan iborat senat tashkil qilgan. Magistratlar 
saylangan. Eng muhim lavozimlarga faqat rimliklar tayinlangan, 
ammo mahalliy aholi, ayniqsa, iber qabilasi zodagonlariga nisbatan 
adolat bilan ish ko‘rgan, shuning uchun ham u iberlar orasida katta 
obro‘ qozongan. 
Sertoriy Ispaniyada o‘ziga ittifoqchilar orttirishga intildi. 
Miloddan avvalgi 73 yilda u Rim respublikasiga qarshi urush 
boshlagan podsho Mitridat Pontiyskiy bilan avval sulh, so‘ng ittifoq 
tuzgan. 
 Sertoriyning bu harakatlaridan Rim respublikasini idora qilgan 
sullachilar oligarxiyasi qattiq tashvishga tushadi. Emiliy Lepid 
isyonini bostirishda o‘zini ko‘rsatgan. Gney Pompey kuchli qo‘shin 
bilan Ispaniyaga yo‘llandi. Lekin, dastavval, u mahalliy aholi qizg‘in 
qo‘llab-quvvatlagan Sertoriy qo‘shinlaridan mag‘lub bo‘lgan. Ammo 
Sertoriyning iber aholisi bilan yaqinligi uni halokatga olib keldi. 
Emiliy Lepid, lashkarboshi Mark Perperna va boshqa rimliklar ham 
Sertoriyning ispan viloyatlaridagi aholi bilan bo‘lgan ishq 
munosabatini Rim manfaatlariga xiyonat deb bildilar. Miloddan 
avvalgi  72 yilda rimliklar tomonidan fitna uyushtirilib, Sertoriy 
ziyofat vaqtida o‘ldiriladi. Bu voqyea tufayli iberlar Perperna va uning 
tarafdorlaridan yuz o‘girdilar. Gney Pompey Perperna qo‘shinlarini 
tor-mor keltirib, uni asir oladi va qatl etadi. Pireney yarim orolidagi 
qo‘zg‘olon bostirilib, Pompey qo‘shini qullarning ulkan qo‘zg‘oloni 
xavfi oldida turgan Rimga qaytadi. 

---

 
 
332
Miloddan avvalgi 74 yili butun Italiyada ekin bitmay, ocharchilik 
boshlangan. Bu esa quldor Rim hukumatining jabr-zulmiga qarshi 
qo‘zg‘olon ko‘tarilishiga olib keldi. Qadim zamonning eng katta 
qullar qo‘zg‘oloni boshlanib ketishiga Kapuya shahri gladiatorlar 
maktabidagi isyon (miloddan avvalgi 74 yil) turtki bo‘ldi.