|
FASL. FOYDA TALAB QILISH TO’G’RISIDA
Janob payg’ambarimiz:
-Hikmat mo’’minning yo’qotgan kerakli narsasidir. Uni qayerda topsa darhol oladi, qabul qiladi,- deganlar. Shu muborak hadis hukmi talaba uchun hayotiy shiordir. Uni hayotiga tatbiq etmog’i zarurligi va foyda tapabida davomli bo’lishi hamda fazilati, usullari haqida so’z yuritamiz.
Shubhasiz, ulug’ niyatliktalaba foyda talabini hamma vakp" va joyda qilishi shart, ya’ni o’z manfaatini doim ko’zlashi zarurdir. Ularni yodda saqlab o’z o’rnida iste’mol eta olishi bilan fayzi oshadi.
Jamiyatda ham hurmat-e’tibori paydo bo’ladi.
Ammo istifoda, foyda talab qilishning usuli har vaqt yonida yozuv asboblari bo’lishidir. Ruchka, qalam va qog’oz, daftar kabi ashyolar tolibning hamrohi bo’lmog’i kerak.
Zamona takomillashi bilan o’quvqurollari ham kamolga qarab yuz burmokda. Kitobning nusxasida siyohdon deb zikr qilingan bo’lsa, biz zamonamiz keng ishlatayotgan yozuv ashyolarini keltirdik. Agar yonida bu asboblarni olib yursa, eshitgan foydali, hikmatli gapni o’ziga qayd qilib ko’yishi mumkin bo’ladi. Axli donishlar:
Kim zehniga ishonib yod olibdi, Yod olgani tezda undan qochibdi, Kim yozib, qayd ayladi,
Ketmas qilib uni bog’ladi.
Doim o’z yonida qaror topadi,- deganlar. Yana debdilar:
-Ilm - kishilar tillaridan olingan ulug’ mahsul. Chunki, ular eng yaxshi va purfoyda eshitganlarini yodlaganlar, qalblariga muhrlaganlar va ko’ngillaridagi tajribadan o’tgan, foydalisini gapirganlar. Mana shulari ilmdir.
Shayxul islom, buyuk ustoz, Adibul Muhtor nomi bilan mashhur zot a.r. aytar edilar:
Hazrat Hilol ibn Yasir (r.a.) janob Rasulullohning sahobai kiromlarga bir narsa deb turganlarini ko’rgan ekan. Shunda:
-Yo, Rasulalloh! Jonim sizga fido bo’lsin! Hozirgi sahobai kiromlarg’a aytgan hikmatli so’zlaringizni menga ham aytib bering!- dedi. Janobimiz:
-Ey, Hilol! Yoningda siyoxdoning bormi? Yozuv ashyolaring bormi?- dedilar. siyohdonim yo’q,- dedi. Janobi Sarvari Koinot:
-Ey, Hilol! Zinhor siyoxdondan ajralma! Xayrning ko’pi qalamda va qalam ahllaridadir. Ular qiyomatgacha fazilat sohibi bo’lishda bardavomdirlar,- deb aytdilar. Janob s.a.v ilmni qayd etish, uni yozib qo’yishning ulug’ ishlardan ekanigg ishora qildilar.
Shayxul islom, Sadri Shahid Hisomiddin (a.r.) hazratlari o’g’illari Shamsiddinga har kuni ilmu hikmatdan biron yengil narsani yod olib borishni buyurgan ekanlar. Chunki, bu ish yengil va osondir. Tez kunlarda ular to’planadi. Umr ham zoye ketmaydi.
Hazrati Asom ibn Yusuf (a.r.) bir dinorga qalam sotib olgan ekanlar. Bir dinor xuda katta pul. Maqsadlari eshitgan foydalarini darhol yozib olish edi. Zero, umr qisqa, ilm esa ko’pdir. Umr tugaydi, ilm aslo tugamaydi. Umrining o’tib borayotgan soniyalarini g’animat bilmog’i kerak.
Ayniqsa, kechani va bo’sh vaqtlarni g’oyat g’animat bilib, qadrlash zarur. Mashoyixlarimiz: Kechalari uzun va u sening buyuk o’ljangdir. Undan o’rinli foydalanib qol! Zinhor uyqu bilan kechani qisqartirma! Kunduz esa yorug’lik, ziyodir. Uni gunoh va bekorchilik bilan changitib, ifloslantirma!
Talaba ulug’ yoshlik mo’ysafid, ilmli kishilarni g’animat bilmog’i kerak. Bu zotlardan, ilmidan foydalansin. Ilmlari bo’lmasa, kamoli odobi bilan hushnud qilib, duolarini olsin! Shunday foydalana olmasa, hech qaytarib bo’lmas xatoga yo’l qo’yishi mumkin. Zero, qo’ldan boy berilgan narsani o’rnini bosadiganini topish mumkin emasdir. Bu hakda shayxul islom, ustoz Burhoniddin Marg’inoniy hazratlari o’z ustozi, shayxi haqida shunday deganlar:
-Qancha shayxlar, ustozlarga yetishdim, qanchalarining suhbatlarida bo’ldim. Ko’ngildagidek xizmatlarini qilib, ulardan foydalanib, duolarini ola bilmabman! Fayzu futuxsh irshodlaridan bahramand bo’lolmabman!
Hazrati Ali karramallohu vajhahul karim:
-Agar bir ishni bajarishga bel bog’lasang, ishni oxiriga yetkaz! Oxiriga yetkazishdan bosh tortma! Ammo Al-lohning ilmidan yuz o’girishing, xorlanishing va xas-ratga tushmog’ingga kifoyadir. Ilm o’rganishdan bosh tortishlik musibatlar so’ngidan keladigan nadomatlarga yetarlidir. Shuning uchun, har damda bundan Allohning dargohidan panoh so’ra!- deganlar.
Bir donishmand:
-Men senda o’zini aziz va muhtaram bo’lishni xohla-yotgan nafsni ko’rdim. Ammo, izzatu ikromga mana shu nafsni xor qilmaguncha zinhor erishmaysan!- aytgan ekan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
