Ikkinchi metodologik muammo — bu u yoki bu ijtimoiy psixologik
nazariya asosida qonuniyatlar yaratish va ilmiy taxminlar qilish muammosi. Ilmiy
tadqikot boshlashdan oldin tadqiqotchi ma’lum taxminlar yuritadi, lekin shu
taxminlarning aniq chiqishi o`sha muammo bo`yicha pishiq - puxta nazariyaning
bor-yo`qligiga bevosita bog`liq. Shuning uchun ijtimoiy psixologiyada gipotezalar
tuzish va ular asosida kerakli umumiy xulosa chiqarish ishini bilish kerakdir.
Uchinchi muammo — bu ijtimoiy psixologik ma’lumotlarning sifati
masalasi, ya’ni qanday ma’lumotni sifatli, ishonarli deb atash mumkinligi
masalasidir. O`rganish ob’ektining hajmi yoki soni xususida shuni aytish
mumkinki, ko`pincha tekshiriluvchi qanchalik ko`p bo`lsa, ma’lumot shunchalik
ishonchli bo`ladi, degan noto`g`ri fikr mavjud. Agar gipotezalar to`g`ri ilgari
surilgan bo`lsa, u kichikroq guruhda o`tkazgan eksperimentlarining ma’lumotiga
ham ishonishi mumkin.
Lekin tadqiqot uslubini — metodlarini to`g`ri tanlashda pilotaj — sinov
tadqiqoti o`tkazishning ahamiyati kattadir. Bunda o`sha gipotezalarning qanchalik
asosliligini ham, metodikaning aynan maqsadga muvofiqligini ham,
tekshiriluvchilar ob’ektining to`g`ri tanlanganligini ham, ma’lumotlarning
turg`unligi, ishonchliligini ham tekshirib olish mumkin. Bundan tashqari, shu
bosqichda tadqiqotchi eksperiment yoki anketa o`tkazish uchun qulay vaziyat va
vaqtni belgilash, o`z yordamchilarining ishga qanchalik yaroqliklarini ham sinab
olish imkoniyatiga ega bo`ladi.
Metodologik ishlarga qarashli tadbirlarning sifati va saviyasi tadqiqotchining
qanchalik ilmiy savodxon ekanligini belgilovchi ko`rsatkichlar hisoblanadi va u
o`tkazgan ilmiy tadqiqot ishining bahosini belgilaydi.
Hozirgi zamon ijtimoiy psixologiya fanining predmeti va uning ijtimoiy
tabiati. Ijtimoiy psixologiya fanining tarixi. Uning rasman tan olinishi. Ijtimoiy
psixologiya fanining mavzu bahsi.
Ijtimoiy psixologiya fanining uch nazariy manbalari. Xalklar psixologiyasi
nazariyasi va uning asosiy g’oyasi. Bu boradagi M.Latsarus, G.SHteytall, V.Vundt,
A.Potebni va boshqalarning nazariy qarashlari mohiyati. Omma psixologiyasi
nazariyasi va undagi G.Tard, S.Sigeli, G.Lebon yondashuvlari. Lebonning
shaxsning omma holatidagi belgilari tasnifi. Ijtimoiy xulq-atvor instinktlari
nazariyasi va U.Makdugall, E.Ross, J.Bolduin qarashlari.
Ijtimoiy psixologiya fani predmeti. Predmetni tushuntirishda G.Gibsh,
M.Forverg, Yu.SHerkovin, A.Petrovskiy, V.SHpalinskiy, G.Andreeva ta’riflari.
Ijtimoiy psixologiya fanining vazifalari: kichik guruxlar va jamoalar psixologiyasi;
shaxsning ijtimoiy psixologik qiyofasi, ommaviy xodisalar, oila psixologiyasi
masalalari, boshqaruv va muomala psixologiyasi.
Do'stlaringiz bilan baham: |