Microsoft Word ihyo tavba ziyouz com doc

 ْﻢِﻬِّﺑَر َﺪْﻨِﻋ ْﻢِﻬِﺳوُءُر ﻮُﺴِآﺎَﻧ َنﻮُﻣِﺮْﺠُﻤْﻟا ِذِإ ىَﺮَﺗ ْﻮَﻟَو

 

 

"Siz u jinoyatchi kimsalarning Parvardigori huzurida boshlari egik holda turganini 

ko‘rsangiz edi..." (Sajda surasi, 12) 

Ha, Parvardigori huzurida yuzlari teskari qilingan, boshlari egik bu kimsalar tavfiqdan mahrum, 

hidoyatdan yiroq. Parvardigoro, o‘zing bizni zalolatdan va johillar darajasiga tushib qolishdan saqla! 

Demak, do‘zaxdan chiqqanidan so‘ng dunyo mislining o‘n barobari yoki undan ko‘prog‘i bilan 

siylanadigan kishilar shu tartibda darajalarga ega bo‘ladilar. 

Tavhid ahli do‘zaxda abadmy qolmaydi. Tavhid deganda faqat til bilan "la ilaha illalloh"ni aytish 

nazarda tutilmayapti. Chunki, til mulk va shahodat olamiga tegishli bo‘lib, shu olamdagina undan 

manfaat bor. Ya’ni til "la ilaha illalloh" desa, bo‘yin sari sermalajak qilichlar qinga qaytadi. Til sabab 

bo‘lib, bo‘yin omon qoladi. G’animat

(jangda qo‘lga tushgan o‘lja)

ga cho‘zilgan qo‘llar "la ilaha illalloh"ni aytgan 

kishining molidan chekiladi. Til sabab bo‘lib, mol omon qoladi. Bu holat hayot muddati qadar, to o‘lim 

kelguncha davom etadi. Keyin-chi? ...keyin na bo‘yin bor, na mol. Endi tildan manfaat yo‘q. Balki, bu 

kunda chin tavhid, tavhidning kamoli foyda beradi. Tavhidning kamoli nima? 

Qachonki, barcha ishlar faqat Allohdan, deb bilinsa, mana shu tavhidning kamolidir. Buning 

alomati shuki, bo‘lib o‘tgan ish uchun birorta bandaga g‘azab qilinmaydi. Negaki, tavhidning kamoliga 

erishgan inson uchun har bir ishning sodir bo‘lishiga vositalar emas, balki "musabbibul asbob" 

sababdir. 

Bu tavhid ham tafovutlidir. Kimningdir tavhidi tog‘lar misoli, kimnikidir bir misqol. Kimdadir tavhid 

xantal urug‘icha, kimdadir zarra miqdor. Bas, qalbida dinor misqolicha iymoni bor kishi do‘zaxdan 

avval chiqadi. Qalbida zarra misqolicha iymoni bor kishi esa, do‘zaxdan oxirgi chiqadigan kishidir. 

Tavhid ahlining do‘zaxga kirishiga bandalarga qilingan zulmlar ko‘proq sabab bo‘ladi. 

Bandalarning haqlari yozilgan daftar tark etilmaydi. Qolgan gunohlar afv va kafforat ila kechiriladi. 

Asarda keladi: "Bandaning yaxshi amallari tog‘larcha bo‘lsa ham, u Alloh oldida turg‘iziladi. Agar 

ular uchun savob olsa, jannatga kiradi. Keyin zolimlar titrab-qaqshab o‘rnidan qalqadilar. Kimdir 

birovning sha’niga tekkan, birovning molini olgan, birovni urgan... Zolimning zimmasida ketgan haqlar 

endi mazlumga qanday qaytariladi? Albatta, uning savoblari mazlumlarga olib beriladi. Hatto uning 

o‘ziga birorta savob qolmaydi. Shunda farishtalar: "Parvardigoro! Bu bandangning savoblari 

taqsimlab bo‘lindi. Haqdorlar esa ko‘p", deb Alloh taologa murojaat qillshadi. "Mazlumlarining 

gunohlarini uning gunohlariga qo‘shinglar va uni jahannamga eltadigan vasiqa bilan do‘zaxga 

haydanglar!" deydi Alloh taolo. 

Ibn Jalodan hikoya qilinadi: "Bitta birodari uni g‘iybat qilibdi. Keyin u g‘iybatchi istihlol (ya’ni 

qilmishidan kechirim) so‘rab, Ibn Jaloning huzuriga kelibdi. Shunda Ibn Jalo: "Bunday 

qilolmayman. Chunki, sahifamda bundan afzalroq savob yo‘q, uni qanday o‘chiray! Birodarimning 

gunohlari keltirgan savoblar bilan sahifamni ziynatlay", degan ekan. 

Biz aynan mana shuni, ya’ni Qiyomatda saodat va shaqovat darajalariga ko‘ra bandalarning 

farqlanishini eslatmoqchi edik. 

Mazkur bo‘lganlarning barchasi zohiriy sabablar asosida hukm qilishdir. Bu hukm tabibning o‘limi 

yaqin qolgan, tuzalishiniig hech iloji yo‘q bemorga yoki dardi yengil, tuzalib ketishi shubhasiz bo‘lgan 

boshqa bir bemorga chiqargan hukmiga o‘xshaydi. Tabibning tajribaga asoslangan bu gumonlari 

aksar holda haq bo‘lib chiqadi. Lekin. ba’zan o‘limi muqarrar bemor tabib ilg‘amagan sababga ko‘ra, 

---

Ihyou ulumid-din. Tavba kitobi. Imom G’azzoliy