Microsoft Word ihyo ilm ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
21
qolardilar». Ya’ni, olimlar insonlarni ilm o‘rgatish yo‘li bilan hayvonlik darajasidan 
insonlik martabasiga ko‘taradi. 
 
Ikrima: «Bu ilmning qiymati – bahosi bor», dedilar. «Uning bahosi nima?» deb 
so‘rashganda, «Uning haqqini ado etadigan, zoe’ ketkazmaydigan kishiga 
o‘rgatishingdir», deb javob berdilar. 
 
Yahyo ibn Muoz: «Olimlar Muhammad (sollallohu alayhi vasallam) ummatlariga ota-
onalaridan ham mehribondirlar», dedilar. «Nima uchun?» deb so‘rashdi. «Ota-onalar 
farzandlarini dunyo otashidan himoya qiladi, olimlar esa, ularni oxirat olovi – do‘zaxdan 
muhofaza etadi», deb javob berdilar. 
 
Aytiladiki, ilmning avvali sukut qilish, keyin    tinglash, keyin uni yod olish, keyin unga 
amal qilish, keyin esa, uni tarqatish – boshqalarga ham o‘rgatishdir. 
 
Ulug‘ zotlardan biri aytadi: «Bilmaydiganga bilganinni o‘rgat, bilmaydiganingni 
biladigandan o‘rgan, shunday qilsang, bilmaganingni bilib olasan, bilganingni muhofaza 
qilasan». 
 
Muoz ibn Jabal ilm o‘rganish va o‘rgatish haqida aytadilar: «Ilm o‘rganinglar, zero, uni 
o‘rganish – Allohdan qo‘rqish, uni talab qilish – ibodat, muzokarasi – tasbih, uni izlash – 
jihod, bilmaganga o‘rgatish – sadaqa, uni o‘z ahliga bildirish – Allohga qurbatdir. Ilm 
tanholikda hamroh, xilvatda do‘st, to‘g‘ri yo‘l ko‘rsatuvchi dalil, xursandligu xafalik 
paytida ko‘makchi, do‘stlar oldida vazir, begonalar oldida yaqin do‘st va jannat yo‘lining 
minorasidir. Alloh ilm bilan qavmlarni yuksaltirib, yetakchi qilib qo‘yadi. Ular odamlarni 
yaxshilikka yetaklaydi, boshqalar ularning izidan yuradi, qilgan ishlari e’tiborli bo‘ladi. 
Har bir quruq va ho‘l narsalar, hattoki dengizdagi baliqlaru hasharotlar, yovvoyi va 
barcha hayvonlar, osmon va undagi yulduzlar ularning haqqiga istig‘for aytadi».
58
 
 
Zero, ilm ko‘r qalb ko‘zini ochuvchi, qorong‘u zulmatda nur bag‘ishlovchi va zaif 
badanlarga kuch-quvvatdir. Ilm bilan banda abrorlar darajasiga ko‘tariladi, oliy 
martabalarga yetishadi. Ilm ustida tafakkur qilish kunduzi ro‘za tutganga, uni muzokara 
etish kechani ibodat bilan bedor o‘tkazganga tengdir. Allohga toat-ibodat, tavhidni 
anglash, Allohni ulug‘lash va taqvo qilish ilm bilan bo‘ladi. Ilm bilan qarindoshlik 
aloqalari bog‘lanadi, harom bilan halol ajratiladi. Ilm peshvo-imomdir, amal unga 
ergashadi. Ilmdan bahramand insonlar baxtli, mahrumlar esa, baxtsizdir. 
 
Allohdan husni tavfiq so‘raymiz. 
 
58. Abu Shayx ibn Hibbon rivoyati. Ibn Abdulbar bu hadisni isnodi kuchli emas degan.