Microsoft Word hazrati umar ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
64
— 
Осмонда бўлсанг ҳам, Аллоҳ бизни сизларга етказади ёки сизларни пастга тушириб 
ёнимизга келтириб кўяди. Биздан қочиб кутуламиз, деб ҳаёлингизга ҳам келтирманг. Яхшилаб 
ўйлаб, жавоб беринг. 
Бу гаплар шунчаки қўрқитиш учун айтилмаётганини қўмондонлар яхши англаб турарди, 
зеро, атрофда содир бўлаётган воқеалардан улар ҳам бохабар эдилар. Катта куч ва қудратга эга 
бўлган бу лашкарга манаман деган давлат қўшинлари бас келолмади-ку, киннасраликларга йўл 
бўлсин. Одамлар ўлиб, хотинлари тул қолиб, болалар етим бўлиб, кейин рақибга таслим 
бўлгандан кўра, Қуддус ва Химс аҳли каби сулҳ шартномасини тузиш мақбулроқ эди. Элчига 
қарор етказилди ва ўртада шартнома тузилди. 
Муовия ибн Абу Суфён эса, марказдан келган амрга биноан Қайсария тарафга юриб, Ғазза 
шаҳрини ҳам забт этди. Қайсарияда Муовиянинг ўзи волий бўлиб қолди. 
Химс атрофларида 
Ҳижрий 17 йили Жазира (Шимолий Ироқ) халқи мусулмонларга қарши чиқмоқчи бўлдилар. 
Улар бу қарорларини, аввало, Рум императори Ҳирақлга етказдилар. Вакил жўнатиб:
«
Бирлашиб ҳаракат қилсак, мусулмонларни бу ердан ҳайдаб чиқаришимиз мумкин», дедилар. 
Кетма-кет мағлубият гирдобида қолган Ҳирақл қасос ўтида ёнарди. Ироқликлар таклифини 
бажону дил қабул қилди. Бундан хабардор бўлган Абу Убайда Ҳазрати Умарга одам жўнатиб, 
барча лашкарбошиларни тўплади ва уларга маслаҳат солди. Холид ибн Валид рақиб билан 
юзма-юз олишувни таклиф кдлган бўлса, қолганлар Химс қалъасига кириб, Ҳазрати Умардан 
хабар келгунига қадар ҳимояланиб туришни маъқулладилар. Абу Убайда кўпчиликнинг 
фикрини қабул қилди. 
Ҳазрати Умар мактубни олгани захоти Куфага нома жўнатди. Унда Қаъқа ибн Амр дарҳол 
йўлга чиқиб, Абу Убайда ихтиёрига етиб бориши буюрилган эди. Буйруқ бажарилиб, Қаъқа 
тўрт минг кишилик қўшин билан йўлга чиқди. Ўша мактубда яна Сухайл ибн Адийнинг 
Раққога, Абдуллоҳ ибн Утбанинг Насибий, Харрон ва Раҳо тарафларга, Валид ибн Уқбанинг эса 
Жазирадаги Рабия қабиласи яшайдиган жойга қараб юриши амр қилинган эди. Иёз ибн Ғанам 
ҳам ўша тарафга ҳаракат қилиш ҳақида буйруқ олди. Юқорида номлари зикр қилинганлар 
тўпланиб, жангга киришишса, Иёз ибн Ғанам қўшинга бош бўлиши керак эди. 
Кейинроқ Ҳазрати Умарнинг ўзи уч минг кишилик қўшинни олиб, Сурия тарафга йўлга 
чиқди. Жазираликлардан қўлига қурол ушлай оладиганлари мақсадларини амалга ошириш ва 
асли ўзларига тегишли бўлган Химсни қайтариб олиш учун ҳаракатга тушдилар. Улар Химс 
атрофида турган румликларнинг ёнидан жой олдилар. 
Лекин бу юриш уларга хурсандчилик олиб келмади. Чунки олинган хабарларга кўра, Куфа 
тарафдан келиб, тўрт йўналиш бўиича ҳаракатланаётган мусулмонлар турли шаҳарларга етиб 
олган эди. Химсни қайта кўлга киритмоқчи бўлган жазираликлар режалари хом ҳаёл бўлиб 
чиққанини тушиниб етди. Энди улар олдида Жазирадан ҳам айрилиб қолиш хавфи турарди. 
Мусулмонларнинг Куфа тарафдан ҳужум қилишлари кутилмаганда содир бўлиб, ундан 
ғофил қолдилар. Нима қилишини билмай қолган жазираликларга бу ерларда тургандан кўра, ўз 
юртларини мудофаа қилиш афзалроқ эди. 
Жазираликлар юртларига қайтиб кетишгач, Абу Убайда яна бир бор Холид ибн Валиддан 
фикрини сўради. Холид ўша жавобини такрорларди. Бош қўмондон бу сафар Холиднинг 
фикрини инобатга олди. 
Абу Убайда ҳазинабонни чақириб, Химс аҳолисидан йиғиб олинган жизяни борича 
келтиришни буюрди. Шаҳар катталари ва дин пешворларини ҳузурларига чорлади ва 
жазираликларнинг рум аскарлари билан иттифоқчилик қилаётганларини айтиб берди, сўнг: 
— 
Уруш давом этаркан, сизни ҳимоя қила олмаймиз. Бундай шароитда сизлардан олган 

---

Ҳазрати Умар ибн Хаттоб (р.а.). Аҳмад Лутфий Қозончи