Hosilaning geometrik ma’nosi
y f x
funksiya grafigiga
x x0
nuqtada o‘tkazilgan urinmaning burchak
koeffitsienti
k tgα y (x0 ) .
Urinma tenglamasi:
y f (x0 )
f '(x0) x x0 .
Hosilaning fizik ma’nosi
Harakatlanayotgan jismning t0
vaqtda bosib o‘tgan yo‘li
S f (t ) , uning t0
vaqtdagi tezligi V (t0 ) , tezlanishi esa
V (t0 )
a(t0 ) f (t0 ) ,
bo‘lsa, u holda
a(t0 ) V (t0 ) .
Differensiallashning asosiy qoidalari
u v u v ; u v uv uv;
u uv uv
v
;
v2
f g x
f g x g x .
Funksiyani hosila yordamida tekshirish
y f x
funksiya (a,b)
oraliqda aniqlangan bo‘lsin.
Agar (a,b)
Agar (a,b)
oraliqda oraliqda
y 0
y 0
bo‘lsa, u holda funksiya shu oraliqda o‘suvchi; bo‘lsa, u holda funksiya shu oraliqda kamayuvchi;
Agar (a,b)
oraliqda
y 0
bo‘lsa, u holda funksiya shu oraliqda botiq, agar
y 0
bo‘lsa, shu oraliqda qavariq bo‘ladi.
f ' x 0
Funksiyaning eng katta va eng kichik qiymatlari
tenglamaning ildizlari va hosila mavjud bo‘lmagan nuqtalar
y f x
funksiyaning statsionar nuqtalari deyiladi.
a,b kesmada uzluksiz bo‘lgan y f x funksiyaning shu kesmadagi eng katta
va eng kichik qiymatlari f x1 , f x2 , . . ., f xn , f a,
f b sonlar orasida
bo‘ladi. Bu yerda x1, x2 ,... xn lar y f x funksiyaning a,b
nuqtalari.
oraliqdagi statsionar
Elementar funksiyalarning hosilalari
Funksiya
|
Hosilasi
|
y x
|
y 1
|
y ctgkx
|
y k
Sin2kx
|
y arcsin kx
|
y k
1 kx2
|
y arccos kx
|
y k
1 (kx)2
|
y arctgkx
|
y k
1 (kx)2
|
y arcctgkx
|
y k
1 (kx)2
|
y ex
|
y ex
|
y ag ( x )
|
y ag(x) ln a g(x)
|
y tgf (x)
|
y g(x) Cos2 f (x)
|
y ctgg(x)
|
y g(x)
Sin2g(x)
|
y arcS in f (x)
|
y f '(x)
1 f 2 (x)
|
y arcCosf (x)
|
y f '(x) 1 f 2 (x)
|
y arctgf (x)
|
y f '(x) 1 f 2(x)
|
y arcctgg(x)
|
y g(x)
1 g 2(x)
|
Funksiya
|
Hosilasi
|
y С
|
y 0
|
y xm
|
y m xm1
|
y ax
|
y ax ln a
|
y loga x
|
y 1
x ln a
|
y Sinkx
|
y k Coskx
|
y Coskx
|
y k Sinkx
|
y tgkx
|
y k
Cos2kx
|
y g(x)n
|
y ng (x)n1 g(x)
|
y 1
gn (x)
|
y ng(x)
gn1(x)
|
y n g(x)
|
y g(x)
nn gn1(x)
|
y 1
n g(x)
|
y g(x)
nn gn1(x)
|
y Sing(x)
|
y Cosg(x) g(x)
|
y Cosf (x)
|
y Sinf (x) f '(x)
|
y logag(x)
|
y g(x) g(x) ln a
|
Ajoyib limitlar
1. lim Sinx lim x
1. 2.
lim xx 1.
x0 x x0 Sinx
Sinpx
x0
1
3. lim
x0 x
p,
p . 4.
lim(1 x) x x0
e .
5. lim
x0
Cx 1
x
ln C,
C 0 . 6.
lim
x0
tgx x
1.
7. lim 1
n
1 n
n
e 2, 7183....
Boshlang‘ich funksiya (integral) Boshlang‘ich funksiya va uni topishning sodda qoidalari
Agar berilgan oraliqdagi barcha x uchun
F (x)
f x
tenglik bajarilsa, u holda
F (x)
funksiya shu oraliqda
f (x)
funksiyaning boshlang‘ich funksiyasi deyiladi.
Agar
F (x)
funksiya
y f (x)
funksiyaning boshlang‘ich funksiyasi bo‘lsa:
har qanday o‘zgarmas S uchun bo‘ladi;
F ( x) С
ham
f ( x)
ning boshlang‘ich funksiyasi
1 F (kx b) k
funksiya
y f ( kx b)
funksiyaning boshlang‘ich funksiyasi bo‘ladi.
Elementar funksiyalarning boshlang‘ichlari
Funksiya
|
Boshlang‘ichi
|
|
Funksiya
|
Boshlang‘ichi
|
y xm
m 1
|
m1
Y x
m 1
|
|
y ctgkx
|
Y 1 ln Sinkx C k
|
y ax
|
Y
|
ax
ln a
|
C
|
|
y 1
Sinx
|
Y ln tg x C
2
|
y 1
x
|
Y ln x C
|
|
y 1
Cosx
|
Y ln tg x π C
2 2
|
y Sinkx
|
Y 1 Coskx C
k
|
|
y 1
Sin2x
|
Y ctgx C
|
y Coskx
|
Y 1 Sinkx C k
|
|
y 1
Cos2x
|
Y tgx C
|
y tgkx
|
Y 1 ln Coskx C k
|
|
y 1
a2 x2
|
Y 1 arctg x C a a
|
y
|
1
x2 a2
|
Y 1 ln x a C
2a x a
|
|
y 1
a2 x2
|
Y arcsin x C
a
|
y ex
|
Y ex С
|
|
y 1
x2 a2
|
Y ln x
|
x2 a2 C
|
Do'stlaringiz bilan baham: |