Microsoft Word Фалсафа охиргиси лотин doc

Ong va miya. Ong inson miyasi bilan bog‘liqdir. Ong miyasiz bo‘lmaydi. Lekin ong miyaning qaysi jihati bilan bog‘liq? Miyaning og‘irligigami, miya va tana og‘irligining nisbatigami, miyaning hajmigami?

Ong miyaning og‘irligiga bog‘liq emasligini mutafakkirlar allaqachon aniqlashgan. Ong miya og‘irligining tana og‘irligi nisbatiga hech qanday aloqasi yo‘q. Masalan: Kit miyasining og‘irligi tana og‘irligidan 500 marta kam, arslonniki 150 marta kam. Bundan arslon kitga nisbatan ongli degan fikr kelib chiqmaydi. Inson miyasining og‘irligi tana og‘irligiga nisbatan 60-65 marta kam. Shimpanze miyasining hajmi 400 sm3, avstralopitekniki 600 sm3, pitekantropniki 850 sm3, neandertalniki 1100 sm3, hozirgi odamlarniki 1400 sm3 tashkil qiladi. Inson ongi qisman miya hajmiga ham bog‘liq emas.

Inson miyasi nozik, murakkab tuzilishga ega bo‘lgan tizimdir. Aynan uning murakkabligi ong paydo bo‘lishi mumkinligining asosiy shartidir. Bunday holat ham uzoq davom etgan evolutsiyaning tabiiy hosilasidir.

Ammo yuksak darajada tashkil topgan miyaning o‘zi ham hali ong paydo bo‘lishi uchun yetarli emasligini unutmaslik lozim. Bu miya normal funksional faoliyat ko‘rsatishi zarur. Va nihoyat, normal funksional faoliyat ko‘rsatuvchi miya sohibi ijtimoiy munosabatlarga tortilgan bo‘lishi shart.

Shu o‘rinda vulgar materialistlar qarashlariga yana bir marta murojaat qilish lozim. Agar ular haq bo‘lganida edi, hayvonot olamiga tushib qolgan inson bolalarida ham ong shakllangan bo‘lishi kerak edi. Ular hayvonlar orasida bo‘lganida ham jigar safro ishlab chiqaraveradi. Ammo, miya ongni ishlab chiqarmaydi.

Bundan ongning ijtimoiy-ruhiy hodisa ekanligi va u faqat jamiyatdagina shakllanishi mumkinligi haqidagi xulosa kelib chiqadi.