|
kutubxonachi.uz
– Xalq xizmatida.
YouTube
|
Telegram
|
Telegram Bot
34
tashladi. Qolgan arqonni kesib olib, baliq dumini sirtmoqlash uchun quyruqqa o‘tdi. Baliqning tusi zarrin
binafsha rangdan sof kumush rangga o‘tdi, tasmalari bo‘lsa, xuddi quyrug‘i kabi siniq safsar tusini oldi.
Bu tasmalar erkak kishining kerilgan qo‘llaridan enliroq edi, baliqning ko‘zlari esa, xuddi periskop
oynaklari singari lo‘q bo‘lib qolgan, ayni choqda salb chopqinlari vaqtidagi avliyolarning qiyofasini
eslatib turardi.
— Men uni bundan boshqacha qilib o‘ldirolmas edim,— dedi chol.
U suv ichib, o‘zini ancha tetik his qildi. Endi u o‘zining bundan keyin hushdan ketmasligini bilardi,
miyasi ham ravshan tortgan edi. «Bu baliq yarim tonna kelsa keladiki, kam emas,— deb o‘yladi u.—
Balkim, undan ham ko‘proqdir». Agar bunaqangi baytalmonning uchdan ikki qismi go‘sht bo‘lsa, har
funti o‘ttiz tsentdan turganda, qo‘lga qancha pul kirarkin?
— Qalam-qog‘oz bo‘lmasa, hisobiga yetib ham bo‘lmaydi buni,— dedi chol.— Hisobini chiqarish
uchun bosh tiniq bo‘lishi kerak. Ammo, fahmimcha, ulug‘ Di Mad-jio bugun men bilan faxrlansa arziydi.
To‘g‘ri, menda suyak qadog‘i bo‘lgan emas. Lekin qo‘llarim va yelkam bebiliska og‘ridi-e. Darvoqe,
suyak qadog‘ining o‘zi nima? Ehtimol, u bizda ham bo‘lsa bordir, faqat borligini xayolimizga
keltirmasak kerak, xolos.
Chol baliqni qayiq burni, quyrug‘i va o‘rindiqlariga bog‘lab qo‘ydi. Baliq shunchalik ham azim ediki,
cholga go‘yo u qayig‘ini yirik kemaning bortiga tirkab qo‘yganday tuyular edi. Chilvirdan bir bo‘lak
kesib oldi-da baliqning og‘zi ochilib qolib, suzishni qiyinlashtirmasin uchun uning pastki jag‘ini tig‘iga
ko‘tarib bog‘lab qo‘ydi. Keyin u machtani o‘rnatdi, tayoqdan gafel o‘rnida foydalandi, shkotni tortib
qo‘ydi. Olaquroq yelkan g‘o‘ppaydi, qayiq olg‘a jildi, chol quyruqqa yarim yonboshlab, janubig‘arbga
suzib ketdi.
Janubi-g‘arb tomonni aniqlash uchun cholga kompasning keragi yo‘q edi. Buning uchun unga
passatning qayga esayotgani-yu, yelkanning qay tarafdan shamolga to‘la-yotganini bilish kifoya edi.
«Harqalay qarmoqni suvga tashlab qo‘ysam yomon bo‘lmasdi — yolg‘ondaka xo‘rakka baliq-maliq
ilinib qolarmidi deyman, bo‘lmasa ochdan o‘laman-ku». Ammo u yolg‘ondaka xo‘rakni axtarib
topolmadi, sardinlar esa hidlanib qolibdi. Shunda u sariq suv o‘simliklari yonidan suzib o‘ta gurib, ular-
dan bir tutamini changak bilan ilib olib, silkitdi. Qayiqqa mayda qisqichbaqalar to‘kilib tushdi. Deyarli
bir dyujinadan oshiqroq bo‘lgan bu maxluqlar xuddi burgalar singari dikirlab sakrashar, o‘rmalashardi.
Chol ularning boshini pkki barmog‘i orasiga olib uzib tashladi va hech narsasinn qo‘ymay obdon
chaynab yeb yubordi. Qisqichbaqalar nnhoyati mayda edi. Ammo chol ularning kishini juda ham to‘q
tutishi, buning ustiga behad lazzatli ekanlngidan xabardor edi.
Chol ularnn batamom yeb bitirgandan so‘ng, shishada qolgan ozginagina suvning chorak qismini
ichdi.
Bortiga zil-zambil baliq tirkalganiga qaramay, qayiq rasamadi bilan borar, chol rumpelni tirsagi bilan
tutgancha, uni boshqarar edi. Baliq unga muttasil ko‘rinib turar, o‘z qo‘llariga ko‘zi tushib qolsa yoki
yelkasi qayiq chetiga tegib ketgan hamon — bularning bari tushida emas o‘ngida sodir bo‘lganini butun
vujudi bilan his qilar edn. Huv bir payt, hamma narsa hal bo‘lishga kelib qo‘qqisdan mazasi qochib
qolganda, bularning bari cholga roppa-rosa tush kabi ko‘-rinib ketgan edi. Nimasini aytasiz, undan keyin
ham baliq suvdan chiqib qayta tushib ketish oldidan havoda muallaq osilib qolganda, unga bularning
hammasida qandaydir antiqa bir g‘aroyibot bordek tuyuldi va chol o‘z ko‘zlariga ishonmay qoldi.
To‘g‘ri, u paytda ko‘zlari ham nafsilamrga yaxshi ilg‘amay qolgan edi, endi bo‘lsa ular yana ravshan
tortdi.
Mana endi baliqning haqiqatan ham mavjudligi, qo‘llari va yelkalaridagi og‘riqning ham tushida
bo‘lmayotganligi unga ayon. «Qo‘llarimning yarasi tez bitib ketadi,— deb o‘yladi u.— Yaralar ifloslanib
zo‘rayib ketmasin deb, ozmuncha qon oqizdimmi, sho‘rgina suv bo‘lsa, hoynahoy ularga malham
Ernest Xeminguey. Chol va dengiz (qissa)
Do'stlaringiz bilan baham: |
