Microsoft Word ernest xeminguey chol va dengiz lot ziyouz com doc

kutubxonachi.uz
 – Xalq xizmatida.  
YouTube
 | 
Telegram
 
| 
Telegram Bot
 
22
— Mufarrax o‘l, yo tangri onasi bibi Maryam, tangri senga yor bo‘lsin. O’zing iffatli zavjai 
muhtarrama, zuryoding boshimizga xaloskor o‘zing yaratgansan, o‘zing posbon bo‘lgaysan. Omin.— 
Keyin qo‘shib qo‘ydi:— yo mukarram Bibi Maryam ona, duo qil, baliq o‘lsin. Tengi yo‘q, topilmas 
bo‘lsa ham duo qil, o‘lsin.
Duodan chol o‘zini bir qadar yaxshi seza boshladi, biroq og‘riq qittakkina bo‘lsin pasaymadi, balki 
battarroq azob bera boshladi. U quyruq qoplamasiga suya-nib oldi-da, chap qo‘lining barmoqlarini 
beixtiyor mashq qilib o‘qalay boshladi. Quyosh qizdirgandan qizdirar, shabada asta-sekin kuchayib 
borardi.
— Xo‘p, endi mayda qarmoqqa xo‘rak joylab qo‘ysak ham bo‘lar,— dedi chol.— Baliq bu kecha ham 
yuzaga chiqmasa, men yana totinib olishim kerak bo‘ladi. Suv bo‘lsaku, shishaning tagidagina qolgan. 
Bu yerda makreldan boshqa biron narsani tutib bo‘lmasa ham kerak deyman. Ammo uni darrov 
yeyilsa, unchalik yoqimsiz tuyulmaydi. Qani endi tunda uchar baliq tushib qolsa. Ammo uni jalb 
qilishga menda chiroq yo‘q. Ajoyib taomda bu uchar balig‘i, uni tozalab o‘tirishning ham hojati yo‘q. 
Men bo‘lsam, kuch asrashim kerak. E xudo-vando, axir men uning bunaqa kattakon bo‘lishini qaydan 
bilay!.. Ammo baribir men uni yengaman,— dedi u.— Nechog‘li ulkan, nechog‘li buyuk bo‘lmasin, 
baribir.
«Garchi adolatdan bo‘lmasada,— fikran davom etdi u,— men odam bolasining nimalarga qodir 
ekanligi va hamda nimalarga dosh berib, chidashi mumkinligini ko‘rsatib qo‘yaman».
— Mening zuvalam boshqacha uzilgan deb bolaga aytmovdimmi, axir,— dedi u.— Buni amalda 
isbot qilishning payti keldi.
U allaqachon buni yuz karra, ming karra amalda isbot qilgan edi. Nima bo‘libdi endi? Yana qaytadan 
isbot qilish kerak bo‘lsa, isbot qilaveradi. Buning sanog‘i har safar yangidan boshlanadi: shu sababdan 
ham u biron narsani qilayotganda, hech qachon o‘tib ketgan narsalarni eslab o‘tirmas edi.
«Qani endi uyquga keta qolsa, keyin men ham mizg‘ib olardim va tushimda sherlarni ko‘rgan 
bo‘lardim,— deb o‘yladi u.— Nima uchun sherlar mening hayotimda qolgan narsalarning eng 
yaxshisiykin?»
— Xayol surmaslik kerak, qariya,— dedi u o‘ziga, - Taxtalarga suyangin-da, osoyishta bo‘l, dam ol, 
hech narsa to‘g‘risida o‘ylama. U hozir urinib yotibdi. Sen-chi, sen iloji boricha kamroq uringin.
Quyosh ufqqa og‘ib qolgan, qayiq bo‘lsa, sekin, ammo beto‘xtov suzgandan suzib borar, suzgandan 
suzib borardi. Uni sharqdan esayotgan shamol ohista haydamoqda, chol yelkasini o‘yib tushgan arqon 
yetkazayotgan og‘riqni yengilgina, bilintirmay o‘tkazib beozor to‘lqinlarda asta-asta chayqalib borardi.
Nima bo‘ldiyu, tushdan keyin chilvir yana ko‘tarila boshladi. Biroq aytarli hech narsa yuz bermadi. 
Baliq sal yuzaroqda suza boshlagan edi. Quyosh cholning orqasi, chap qo‘li va yelkasini qizdirar edi. U 
bundan baliqning shimoli-sharqqa tomon burilganini bildi. Endi u, baliqqa bir nazar solgandan keyin 
uning suv ostida binafsha rang ko‘krak qanotlarini charx urgan qushdek keng yoyib, qudratli quyrug‘i 
bilan qorong‘ilikni tila-tila suzib borishini ko‘z o‘ngiga keltira olardi. «Qiziq, bunaqangi chuqurlikda u 
nimani ham ko‘ra olardi?—deb o‘yladi chol.—Ko‘zlari juda yirik-yirik, lekin otning ko‘zi, unnkidan 
necha hissa kichigu, ammo qorong‘ida ko‘radi. Men ham qachonlardir kechasi yaxshi ko‘rardim. To‘g‘ri, 
zim-ziyo tun bo‘lsa, unda boshqa gap, ammo bir hisobga ko‘zimning o‘tkirligi mushuknikidan qolishmas 
edi».
Changak bo‘lib qolgan chap qo‘l to‘xtovsiz mashq ham quyosh tufayli o‘z holiga qayta boshladi, 
chol arqondan tortayotgan azobini bir ozgina bo‘lsa ham yengillatish uchun yelka mushaklarini ishga 
solib, butun og‘irlikni asta-sekin so‘l qo‘liga o‘tkazishga kirishdi.
— Agar sen hali ham charchamagan bo‘lsang,— dedi u ovoz chiqarib,— gapning o‘g‘il bolasi shuki, 
mislsiz baliq ekansan.

---

Ernest Xeminguey. Chol va dengiz (qissa)