www.ziyouz.com
kutubxonasi
97
Dalavoyning jilov tutgan qo‘li siltanib qayrilib ketdi.
— Yo‘qol-e, padaringga la’nat! — u jahl bilan jilovni tortdi. Itga qamchi o‘qtaldi. Kuchuk
angillab qochdi. Biroq nariroqqa borib battar vovillashga tushdi. — Yeching anovini! —
Dalavoy dag‘dag‘a bilan oyimga buyurdi.
Oyim bir zum ko‘zlarini pirpiratib turdi-da, sekin, entikib so‘radi.
— Nimani, opovsi?
— Anovi govmish sigirni! — Dalavoy labining bir cheti bilan istehzoli kuldi. — Qo‘tir
echkidan boshqa nimangiz bor o‘zi?
— Insof qiling, opovsi. O‘zi bolalarning og‘zini oqartirib turgan bisotimizda bor molimiz
shu. Buniyam opketsangiz holimiz nima kechadi? Bir joylik odammiz-ku, o‘rgilay.
— Qanaqa g‘alcha odam bular o‘zi? — Jahli chiqqanidan Dalavoyning ingichka mo‘ylovi
ucha boshladi. — Nima, sendaqalardan boshqa ishim yo‘qmi?! Davlat bor, zakun bor!
Mana! — U qamchisini qo‘ltig‘iga qistirdi-da, yelkasidan oshirib taqib olgan charm
sumkasini ochdi. — Mana, — dedi oyimning burniga allaqanday qog‘ozni tiqishtirib. —
O‘ttiz kilo go‘sht, o‘n besh kilo yog‘, yuz litr sut... O‘qing, savod bormi o‘zi?
Oyim qog‘ozga emas, Dalavoyning ko‘ziga termildi:
— Qo‘tir echki qanaqa qilib yuz litr sut bersin, opovsi, — dedi sekin.
— Iya! — Dalavoyning kulrang ko‘zlari qisilib ket-di.— Hali davlatning zakuni bekor
ekan-da! Tegishli joyda gaplashib qo‘ymaylik tag‘in.
Oyimning rangi quv o‘chib ketdi.
— Jon ukam, — dedi yalinib. — Iloyo martabangiz bundan ham ulug‘ bo‘lsin. Ko‘rib
turibsiz-ku...
— E, nimani ko‘raman! Mana bu yerga hammasini yozib qo‘yibman-ku! Mana! Mana!
U qog‘ozni «mana» deb shahd bilan ko‘targan edi, jiyron hurkib ketdi. Qattiq pishqirdiyu
suvlig‘ini shiqirlatgancha bir siltagan edi, jilov Dalavoyning qo‘lidan chiqib ketdi.
Qo‘ltig‘iga qistirilgan qamchisi tuproqqa tushdi. Ot dumini gajak qilgancha darvoza
tomon yo‘rtdi. Dalavoy jaholatda otning ketidan yugurdi. Bir sakrab jilovdan tutib oldi-
da, sudragundek bo‘lib boyagi joyga olib keldi. Engashib yerdan qamchisini ol-di-yu,
kuchi boricha jiyronning boshiga soldi. Ot jon achchig‘ida boshini silkitib oldingi oyoqlari
bilan yer tepina boshladi. Ammo Dalavoyning baquvvat qo‘li jilovni burab olgan, har gal
qamchi vizillaganida ot pishqirib suvlig‘idan ko‘pik sachratar, ko‘zlari olayib qulog‘ini ding
qilgancha yer tepinar, biroq jilovini bo‘shatolmas edi.
Dahshatdan chinqirib yubordim. Akam hamon angrayib turardi. Oyim yugurib kelib
Dalavoyning qamchisiga osildi:
— Urmang, jonivorda nima gunoh!
— E, nari turing! — Dalavoyning ko‘zlarida rosmana vahshiy o‘t yonar, o‘zining labi ham
xuddi otiniki singari ko‘pirib ketgan edi. U a’zoyi badani titrab turgan otni jilovidan siltab
tortgancha hovli burchagiga qarab yurdi. Bir qo‘lida jilov tutgan ko‘yi ikkinchi qo‘li bilan
echkining arqonini qoziqdan yecha boshladi. Oyim chumchuqdek chirqillab, echkining
arqoniga yopishdi.
— Bermayman! — dedi nafasi qaytib. — O‘ldirsang ham bermayman.
Dalavoy arqonni yechib torta boshladi. Boyadan beri yonimda indamay turgan akam
supadan sakrab tushdi-da, chopib borib arqonga yopishdi. Dalavoy u yoqqa tortdi, oyim
bilan akam bu yoqqa. Oyimning ro‘moli yechilib, yelkasiga tushdi. Sochlari yoyilib ketdi.
Echki ham xuddi hammasini tushungandek to‘rtta oyog‘ini yerga tirab orqaga tisariladi.
Endi ovozi o‘cha boshlagan kuchugimiz tag‘in «ishga kirishdi». Qandaydir ingichkalashib
ketgan tovushda alam bilan akillagancha, koptokdek pildirab chir aylana boshladi. Faqat
men dahshat ichida qotib turar, nima qilishimni bilmas edim. Dalavoy arqonni sal
bo‘shatgan edi, bo‘yni cho‘zilib ketgan echki boshini silkitib, bo‘g‘ilib yo‘tala boshladi.
Dunyoning ishlari. O’tkir Hoshimov
Do'stlaringiz bilan baham: |