Microsoft Word doc

Ekoturizmning regional misyosda turizm industriyasi sifatida rivojlangan davri - 1990-2000 yillarni uz ichiga oladi. 90- yillarning boshlarida “Ekologik turizm” xalkaro, mintakaviy va milliy mikyosda rasmiy makomga ega buldi. Aynan shu yillari Yevropada Xalkaro ekologik turizm ittifoki ish boshladi.

Oxirgi vaktda barkaror rivolanish xalkaro konsepsiyasining keng mikyosda amalga tatbik etilishi bilan ekologik barkaror turizmning roli yanada ortib bormokda. Atrof - muxit muxofazasi soxasida eng muxim vokea 1992 yil 3-14 iyun kunlari Braziliyaning Rio-de-Janeyro shaxrida bulib utgan Birlashgan Millatlar Tashkilotining “Atrof - muxit va rivojlanish”ga doir konferensiyasida kabul kilingan “XXI asr kun tartibi”da ekoturizm xam barkaror rivojlanishning asosiy omillaridan biri ekanligi kursatib utilgan. Mazkur xujjat undan keyingi davrlardagi xalkaro xayotda ekoturizm nuktai nazardan ekologik - ijtimoiy - iktisodiy masalalar doirasida bir kator xalkaro normativ xujjatlar kabul kilinishiga sabab buldi:

• 
  1995 yildagi Atrof - muxit buyicha YuNEP dasturi.
  
• 
  1995 yilda Lansarotda kabul kilingan “YuNESKOning barkaror turizm xartiyasi”.
  
• 
  1997 yilda Osiyo-Tinch okean mintakasi turizm va tabiat muxofazasi vazirliklarining “Turizmning barkaror rivojlanish deklarasiyasi”
  
• 
  1997 yilda "Biologik xilma-xillik va barkaror turizmga baFishlangan Berlin deklarasiyasi”
  
• 
  2000 yil YuNEP ekologik barkaror turizm prinsiplari va boshka xujjatlar kabul kilindi.
  

Umuman olganda XX asrning 90-yillariga kelib Yevropaning bir kator mamlakatlarida, jumladan sobik Ittifokda xam “Ekoturizm” atamasi tez-tez ishlatiladigan bulib koldi. I.V.Zorin va V.A.Kvartalnovlarning ekoturizm atamasining talkini birmuncha ommalashdi. Bu Rossiyada 1996 yilda Butunjaxon yovvoyi tabiat fondi (WWF) Uzok Sharkda tarkib topishi bilan bevosita boFlikdir. WWF dasturining bir kismi aloxida muxofaza etiladigan xududlarni ta’minlash bilan boFlandi.
Bizning mamlakatimizda 1996 yildan boshlab Djozif Mak-Nalti raxbarligida xalkaro ekspertlar guruxi “Uzbekiston Respublikasida turizmning barkaror rivojlanishi dasturi” buyicha tadkikotlar olib bordi.

3. 
   XXI asr - global misyosda ekoturizmning rivojlanish davri.
   

2001. 
      yilda Rossiyada ekologik turizm assosiasiyasi tashkil etildi. 2002 yil BMTning atrof muxit dasturi (YuNEP) va Butunjaxon turistik tashkilotining (BTT) tashabbusi bilan “Xalkaro ekoturizm yili” deb e’lon kilindi. Ana shu tashkilotlar tashabbusi bilan ekoturizm yilida Kanada turistik komissiyasi xamda Kvebek shaxrining turistik boshkarmasi xomiyligida Butunjaxon ekoturistik Sammiti 2002 yil 19-22 may kunlari bulib utdi. Unda 132 mamlakatdan davlat, nodavlat va xususiy sektordan mingdan oshik vakillar ishtirok etdilar. Ushbu Sammit tegishli soxada bir necha yildan buyon olib borilgan mashakkatli tayyorgarlik boskichlarining yakuni buldi. Kvebek Sammiti ekoturizmni global mikiyosida aks ettiruvchi xamda yangi turistik yunalishni tubdan yangi yusinda boshlash nuktasi edi. U 2002 yil avgust-sentyabr oylarida utkazilgan Butunjaxon barkaror rivojlanish Sammitidagi tegishli turistik yunalishdagi asosiy taktik va strategik vazifalarni yakin un yillikkacha aniklab berdi. Sammitda kabul kilingan Deklarasiya BMTga junatildi va uning mazmuni kuyidagidan iborat edi:
      

• 
  E’tirof etiladiki, ekoturizm nafakat iktisodiy ayirboshlash, balki maxalliy xalklarning xukuklarini kafolatlashga xamda ekotizimlarning nazoratini yulga kuyishi bilan boshka turistik tizimlaridan ajralib turadi. Shu bilan birga, ekoturizm, rivojlangan mamlakatlar uchun rivojlanayotgan mamlakatlardagi kadriyatlarni tushunish, ekotizimlar muxofazasini amalga oshirish va barkarorlik prinsiplariga amal kilishga chakiradi.
  
•