Microsoft Word D. Nurmatova Mehnat ta`limi mashg`ulotlarida texnik ijodkorlikka oid plakatlar majmuasidan foydalanishni pedago

ko`stlarni  izlab  topish  va  tuzatish  -  bu  metod  ijodiy  masalalar  yoki  topshiriqlar,  xayoliy 

eksperiment  va  boshqalar  bilan  o`zaro  bog`langan  holda  qo`llanadi.  Bu  xil  ishlar  xarakterini 

aniqlashda o`quvchilarning ijodiy tasavvuri rivojlanadi, sinash metodi bo`yicha sodir bo`ladigan 

unumsiz  harakatlar  va  holatlardan  qochish  imkonini  beruvchi  faoliyat  usuli  shakllanadi. 

O`quvchilar  faoliyatining  bu  usulini  o`zlashtirib  olishlari  uchun  maxsus  priborlar,  trinajerlar, 

izlash  programmalari  va  shu  kabilarni  ishlab  chiqish  hamda  tayyorlash  bilan  bog`lik  mashqlar 

sistemasi kerak. 

Xal  qilishning  yagona  varianti  mavjud  sharoitlarda  masalalarni  fikran  xal  qilish  eng 

qulay - mashqdir. Maqsadga nomuvofiq va nooptimal variantlarni atayin chiqarib tashlash izlash 

va buning sabablarini aniq tushunib olish mashqlari ham muhimdir.  

---

 

14

 

3-RASM 

O`quvchilar ijodiy tafakkurini o`stirish, ma`ruzalar, suhbatlar, ilmiy maqolalarni o`qish, 

mustaqil  bajarilgan  tadqiqotlar  hodisa  xisobot  yozish,  o`quvchilarni  ilmiy  muammolarni  jamoa 

bo`lib  muhokama  qilishga  jalb  etish,  izlanish  faoliyati  munosabati  bilan  axborotlar  almashish 

katta ahamiyatga ega.  

Shu metodlarini tanlashda har bir o`quvchining texnik tafakkurini, ijodiy qobiliyatlarini 

qanchalik  rivojlanishiga  yaxshi  tasavvur  qilishi  va  oldingi  ijodiy  ish  tajribasini  hisobga  olishi 

kerak.  

Buning  uchun  o`quvchilar  ijodiy  tayyorgarliklarining  besh  darajasini  aks  ettiruvchi 

shkaladan foydalanish qulaydir:  

1-  daraja.  O`quvchilar  buyumni  uning  shaklini  takomillashtirish  yoki  detallarni 

ratsional  joylashtirish  va  xakozo,  maqsadida  chizmaga,  sxemaga  qisman  o`zgartirishlar  kiritib, 

berilgan hujjatlar bo`yicha tayyorlay oladilar.  

2  -    daraja.  O`quvchi  konstruktsiyalashni  oxiriga  yetkazib  va  berilgan  texnik  hujjatga 

yoki aloxida sxemaga uzicha o`zgartirish kiritilib buyumlarni yasay oladi.  

3  -  daraja.  O`quvchi  buyumni  uning  konstruktsiyasini  dastlabki  original 

takomillashtirish  va  texnalogik  hujjat  yoki  sxemaga  mustaqil  xolda  o`zgartirishlar  kiritib, 

tayyorlay oladi.  

4  -  daraja.  O`quvchi  buyumning  (o`qituvchi  tomonidan  berilgan)  orginal 

konstruktsiyalik  g`oyasini  mustaqil  xolatda  texnalogik  jixatdan  ishlab  chiqish  va  uni  kiritib, 

tayyorlay oladi.  

5 - daraja. O`quvchi buyumning original konstruktorlik yoki ratsionalizatorlik goyasini 

mustaqil  holda  asoslab  va  ta`riflab  bera  oladi,  hujjatlarni  ishlab  chiqish  va  buyum  yasashni 

bajara oladi.