Microsoft Word chumchuqsimonlar turi vakilllari bioekologiyasi va tarqalishi

Ayirish  sistemasi.

  Juft  chanoq  buyraklari  juda  yirik  bo`ladi.  Buyraklardan 

bittadan  siydik  yo`li  chiqadi.  Siydik  yo`li  kloakaga  ochiladi.  Qushlarda  siydik 

pufagi yo`q. 

Jinsiy  sistemasi.

  Juft  loviyasimon  urug`don  erkaklarining  ko`payish  organi 

bo`lib  xizmat  qiladi.  Urug`don  yil  fasllariga  qarab  har  xil  kattalikda  bo`ladi. 

Ko`payish  davrida  chug`urchiqlarning  urug`donlarini  hajmi  kuz  va  qish  fasllariga 

qaraganda  1500  barobar  kattalashadi.  Urug`dondan  urug`  yo`llari  chiqadi  va 

kloakaga  ochiladi.  Urug`  yo`llari  kloakaga  ochilishidan  oldin  kengayib,  urug` 

pufagini hosil qiladi. 

Urg`ochilarining  ko`payish  organi  toq  chap  tuxumdon  va  chap  tuxum  yo`lidan 

iborat bo`ladi. Tuxumdon ham ko`payish vaqtida kattalashadi. Tuxum yo`lining bir 

uchi  tana  bo`shlig`iga  ochilsa,  ikkinchi  uchi  kloakaga  ochiladi.  Yetilgan  tuxum 

tuxumdondan tana bo`shlig`iga, u yerdan tuxum yo`li voronkasiga tushadi. 

Yetilgan  tuxum  sariqlikdan  iborat  bo`lib,  uning  orasida  yupqa  oq  sariqlik 

qatlamlari bor. Keyin tuxum oval oqsil bilan o`raladi. Bachadonda esa ikkita yupqa 

po`st  osti  pardasi  va  keyin  ohakka  shimilgan  qattiq  po`st  bilan  qoplanadi.  Tuxum 

po`stida  talaygina  mayda-mayda  teshikchalar  bo`ladi.  Bu  teshikchalar  orqali 

embrion  bilan  tashqi  muhit  o`rtasida  gaz  almashinib  turadi.  Tuxumning  poynak 

tomonida  yupqa  parda  bir-biridan  ajralib,  havo  kamerasini  hosil  qiladi.  Embrion 

tuxumdan ochib chiqishdan oldin shu kameradagi atmosfera havosidan nafas oladi. 

Tuxum  sarig`ining  qarama-qarshi  tomonlaridan  oqsil  iplari  xalazalar  chiqadi. 

Xalazalar po`st osti pardaning ichki devoriga tegib turadi. 

---