Microsoft Word ch aytmatov sarvqomat dilbarim lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

35

ketgan bo‘lsa edi, hozir bu yerga jon deb kirgan bo‘lardim. Qani endi men ham kirib deraza 

tokchasigami, boshqa yergami chiqib olib, oyoqlarimni chalishtirgancha papi-rosimni chekib, huzur 

qilib o‘tirsam, yonimda o‘tirgan hamkasabalarim bilan u yoq-bu yokdan gaplashsam, ertalabki 

naryadni eshitsam, shofyorlarning ish sohasidagi biror arzimagan narsa yuzasidan beg‘araz 

so‘kishlarini va tortishuvlarini tinglab o‘tirsam... Shu paytgacha bular inson uchun shunchalik zarur, 

shunchalik aziz ekanini hech tasavvur etmagan ekanman. Garchi shunday bo‘lsa-da, shofyorlarning 

ko‘zlariga ko‘rinishga jur’at eta olmasdim. Ko‘rqqanligimdan emas, yo‘q, qo‘rqoqlik qilganim yo‘q. 

Meni ko‘proq o‘sha muvaffaqiyatsizliqdan g‘azablanish, umidsizlikka tushish va ular oldida 

behayolarcha ko‘rsatgan botirligim, ojiz qaysarligim tashvishlantirayotgan,  yana bularning ustiga-

ustak, Xadicha bilan tasodifan tunab qolganim meni iztirobga solayotgan edi. Odamlar ham mening 

qilmishimni hali-beri unutmaydiganga o‘xshaydi. Ichkarida xuddi mening haqimda so‘z borardi. Avval 

ichkaridan eshitilib turgan gaplarga e’tibor bermadim. Ammo birdan kimningdir g‘azab bilan baqirib 

gapirayotgan tovushi eshitila boshladi: 

— Bu qanday bemazagarchilik! Uni sudga berish kerak, sizlar bo‘lsangiz uni xaspo‘shlab 

o‘tiribsizlar! Tag‘in ba’zilar uyalmay-netmay, to‘g‘ri o‘ylabdi, deb uni himoya qilishyapti! Axir 

pritsepni dovonga tashlab kelibdi-ku!.. 

Uni boshqa ovoz bo‘ldi: 

— To‘g‘ri! Bunaqalarning ko‘pini ko‘rganmiz. Aql o‘rgatishga juda usta. Shuhrat orttirmoqchi 

bo‘libdi, ko‘ngli mukofot istab qolibdi. Qarang, avtobazaga yaxshilik qilmoqchi emish! Biroq 

hammasi chappasidan ketdi! 

Odamlar tortisha boshladi. G‘ovur-g‘uvur zo‘rayib, hech narsani anglab bo‘lmay qoldi. Men nari 

ketdim, tirqishdan gap poylashni o‘zimga ep ko‘rmadim. Yo‘llanma olish uchun dispetcherxonaga 

qarab yo‘naldim. 

— Men qayoqqa boraman? — deb so‘radim o‘sha kuni navbatchilik qilayotgan qizdan. 

Hozircha meni avvalgi joyimda qoldirishibdi. Aftidan, hali mening masalam uzil-kesil hal 

etilmagan ko‘rinadi. 

Koridor bo‘ylab orqaga qaytdim. Shofyorlarning xonadan gur etib tashqariga chiqayotganlarini 

eshitib, qadamimni tezlatdim. Ular hamon vag‘ir-vug‘ur gaplashishardi. Alibek yo‘l-yo‘lakay kimgadir 

qizishib uqtirardi. 

Pritsepga tormozlarni o‘zimizda o‘rnatamiz. Kompressorda shlangni sug‘urib tashlab, o‘rniga 

kolodkani joylashtirish uncha qiyin ish emas-ku! Anovi Ilyosmi? Ilyos, to‘xta! — deb chaqirdi u meni. 

Men to‘xtamay, garajga qarab ketaverdim. Alibek menga yetib oldi-da, yelkamdan ushlab tortdi. 

— Uh, seni qara-ya! Tushunyapsanmi, axir ishontirdim-da! Tayyorgarlik qilaver, Ilyos! Sherik 

bo‘lib borasanmi? Sinab ko‘ramiz! Pritsep bilan! 

Mening dilim ranjidi: meni yomonotliqdan qutqarmoqchi bo‘libdi, omadsiz o‘rtog‘ini shatakka olar 

emish! Sherik emish! Men uning qo‘lini yelkamdan siltab tashladim: 

— Pritsepingdan o‘rgildim! 

— Namuncha zarda qilasan. O‘zingdan ko‘r! Men senga shunchaki gapirayotganim yo‘q — biz 

uncha-muncha narsalarni o‘ylab qo‘ydik, odamlar bilganlarini aytishdi, qolaversa, dovonda tashlab 

kelgan pritsepingni o‘zim tortib kelganman... Biron ish chiqib qolsa kerak... 

— Qilsang, o‘zing qilaver, meni o‘z holimga qo‘y, bor. 

— Qo‘ysang-chi, shuncha jinnilik qilganing yetar. Ishni yarim yo‘lda tashlab ketish yaxshi emas! 

Ha, rostdanam, unutayozibman. Volodka Shiryaev senga hech narsa demadimi? 

— Yo‘q, uni ko‘rganim yo‘q. Nima edi? 

— Iya, bu qanaqasi bo‘ldi! Qayoqlarda yuribsan o‘zing? Asal yo‘lga chiqib, kim ko‘ringandan seni 

so‘raydi, xavotir olib o‘tiribdi! Sen bo‘lsang!.. 

Turgan yerimda oyoqlarim chalishib ketdi, yurak urishim xuddi to‘xtab qolayozgandek o‘zimni shu 

qadar og‘ir sezdimki, hatto o‘limimga ham ming marta rozi bo‘ldim. Alibek bo‘lsa yengimdan tortib, 

---

Chingiz Aytmatov. Sarvqomat dilbarim (qissa)