Microsoft Word bustonul orifiyn ziyouz com doc

Nabiyning (sollallohu alayhi vasallam) xalifalari nomlari haqida 
Faqih aytadilar: Nabiyning (sollallohu alayhi vasallam) vafotlaridan keyin sahobalar 
ixtilof qilishdi. Ansorlar: "Bizdan bir amir, sizlardan bir amir bo'lsin", dedilar. Muhojirlar: 
"Amir bizlardan bo'ladi", deyishdi. Ba'zilar: "Xalifalik Aliga (roziyallohu anhu) xos", dedi. 
Ba'zilar: Abu Ubayda ibn Jarroh xalifa bo'lsin", dedi. So'ng ularning barchasi Abu Bakrga 
(roziyallohu anhu) bilittifoq bay'at qilishdi. U zot ikki yil xalifalik qildilar. Ismlari 
Abdullohdir. Islomdan oldin Abdul-Ka'ba bo'lgandi, chunki johiliyat davrida Ka'badan 
chiqmasdilar. Nabiy (sollallohu alayhi vasallam) u zotga Abdulloh deb ism berdilar. Abu 
Bakrni "Rasulullohning xalifasi", deyishardi. U zot vafot etgach, Umar (roziyallohu anhu) 
voliy bo'ldilar. U zot sahobalarga: "Sizlar Abu Bakrni Rasulullohning xalifasi der edinglar. 
Endi meni qanday nomlaysizlar?" dedilar. Ba'zilar: "Rasululloh xalifasini xalifasi", 
deymiz", deyishdi. Shunda: "Bu nom uzun, og'irlik qiladi Sizlar mo'min emasmisizlar? 
Amirul mo'minin, denglar", dedilar. Amirul mo'minin deb nomlangan birinchi xalifa Umar 
ibn Xattob (roziyallohu anhu) bo'ldilar. U zotning xalifaligi o'n yil bo'ldi. Uni Mug'iyra ibn 
Shu'baning quli mal'un Abu Lu'lua o'ldirdi. Keyin Usmon (roziyallohu anhu) xalifa 
bo'ldilar, u kishining xalifaligi o'n ikki yil davom etdi. Usmonni fitnachilar o'ldirdi. So'ng u 
zotdan keyin Ali (roziyallohu anhu) amir bo'ldilar. Uning xalifaligi olti yil bo'ldi. U zotni 
Abdurrahmon ibn Muljam o'ldirdi (Muljam – yuganlangan, ya'ni, Alloh og'zini o'tli yugan 
bilan yuganlagan ma'nosida.) So'ng Muoviya ibn Abu Sufyon amir bo'ldilar. Uning 
amirligi o'n yil davom etdi. So'ng Yazid ibn Muoviya bo'ldi. U uch yil amirlik qildi, u vafot 
etgach, fitna voqe bo'ldi. Iroq ahli Abdulloh ibn Zubayrga, Shom ahli Marvon ibn 
Hakamga bay'at qildi, uning voliyligi to'qqiz oy davom etdi. So'ng Abdulmalik ibn Marvon 
voliy bo'ldi. Abdulmalik Hajjoj ibn Yusufni Abdulloh ibn Zubayrga yubordi, Abdulloh ibn 
Zubayr o'sha vaqtda Makkada edilar, Hajjoj uni qamal qilib asir olgach, osib o'ldirdi. 
Butun boshqaruv Abdulmalik ibn Marvonga o'tdi, uning voliyligi o'n yil bo'ldi. 
Farg'onagacha bo'lgan ommaviy fath uning voliyligi davrida yuz berdi. So'ng Valid ibn 
Abdulmalik voliy bo'ldi, so'ng Sulaymon ibn Abdulmalik, so'ng solih banda Umar ibn 

---

Bo’stonul orifiyn. Abu Lays Samarqandiy 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
114
Abdulaziz ibn Marvon, so'ng Hishom ibn Abdulmalik, so'ng Yazid ibn Valid, so'ng Ibrohim 
ibn Valid, so'ng Marvon ibn Muhammad. Bularning hammasi Muoviyadan boshlab 
ummaviylardan edi. Ularning poytaxti Shom edi. So'ng voliylik Abbosning avlodlariga 
o'tdi, ularning poytaxti Iroq bo'ldi, ular Bag'dod shahrini qurishdi. Abul Abbos voliy 
bo'ldi, uning to'liq ismi Abdulloh ibn Muhammad ibn Ali ibn Abdulloh ibn Abbos edi, so'ng 
uning birodari Abu Ja'far Davoniqiy (uni Mansur deyishardi), so'ng uning o'g'li 
Muhammad ibn Abdulloh voliy bo'ldi (uni Mahdiy deyishardi). So'ng uning o'g'li Muso ibn 
Muhammad bo'ldi, so'ng uning boshqa o'g'li – Rashid ibn Muhammad voliy bo'ldi. So'ng 
Muhammad ibn Horun bo'ldi (amirlik unda qaror topmadi), so'ng Ma'mun deb 
nomlangan Abdulloh ibn Horun amir bo'ldi.