Microsoft Word bmi b. Boltaev doc

       Diskni  defragmentatsiyalash dasturi yordamida diskda ayrim-ayrim 

bo’laklarga bo’lingan fayl va papka sohalarini qidirish va ularni yagona uzluksiz 

sohaga joylashtirish amalga oshiriladi. Fragment deganda faylning yoki papkaning 

bir bulak kismi tushuniladi. Demak fayl tashkil etilishida diskdagi soha holatiga 

qarab u bir necha fragmentlarga bo’linib yoziladi. Va bunday fragmentlar soni 

ko’plab bo’lishi mumkin. 

Agar diskda bunday fragmentlar juda ham ko’p bo’lsa, tizim tegishli fayl yoki 

papkaga murojaat qilishi sekinlashadi. Shu bilan birga yangi fayl va papkalarni 

 

 

---

 

 

23

yaratish ham sekin amalga oshadi. Bu vaqtda tizimi fayl va papkaning yangi 

nusxalari ham bir necha fragmentlardan tashkil topadi. 

Diskni defragmentatsiyalashda alohida-alohida diskning uchastkalarida 

joylashgan fragmentlar yigilib, diskning uzluksiz yagona sohasiga joylashtiriladi. 

Buning natijasida tizimning ishlash tezligi ortadi. 

Fragmentlarni qidirish va ularni bir butun yagona uzluksiz sohaga joylashtirish 

defragmentatsiyalash deb ataladi. Defragmentatsiyalash vakti disk sigimi va undagi 

fragmentlar xamda fayllar va papkalar soniga bogliq. Shuning uchun katta 

sigimdagi disklarni defragmentatsiyalashda ko’proq vaqt ajratilishi talab etiladi. 

Agar defragmentatsiya boshlanib, u oxiriga etkazilmasa, okibati salbiy bo’ladi. 

Sababi, kerakli fayllar va papkalar oxirigshacha tiklanmay o’chib ketishi ham 

mumkin. 

Defragmentatsiyalash dasturidan foydalanib diskning tomidagi FAT, FAT32 va 

NTFS fayl tizimlarini ham o’zgartirish mumkin. 

 “Defragmentatsiya diska” dasturi ishga tushirilganda qattiq disk ro’yxatini 

ko’rsatadi va siz tekshirilishi kerak bo’lgan diskni tanlaysiz “Defragmentatsiya 

diska” oynasining pastgi tugmasi “Analizirovat disk” diskni tekshirilish kerak 

bo’lgan sektorlarni aniklaydi “Defgagmentatsiya diska” tugmasi tanlangan diskni 

analiz kiladi. “Zakro’t” tugmasi “Defragmentatsiya diska” oynasini yopadi. 

 

 

2.5- 

rasm Defragmentatsiya diska oynasi 

 

---

38

 

 

14 

 

“Defragmentatsiya diska” dasturi diskni analiz qilayotgan vaqt Ostanovit 

difragmentatsiyu” tugmasi orqali tekshirishni to’xtatish mumkin. 

 

 

 

2.6- 

rasm Defragmentatsiya diska dasturining analiz qilish holati 

 

Ochistka diska. “Ochistka diska” dasturi kompyuter qattiq disk xotirasidagi 

unchalik kerak bo’lmagan, buzilgan dastur yoki fayllarni aniqlab o’chirish 

vazifasini bajaradi. Bu dasturning qo’llanilishi qattiq diskda keraksiz fayllar disk 

xotirasida ko’payib ketishini oldini oladi. Ushbu dastur “Pusk” menyusida “Vse 

programmo’” bo’limi tanlanib “Standartno’e” papkasi ochiladi, bu papka ichidan 

“Служебные” papkasi ichidan “Ochistka diska” yorligi tanlanadi. 

 

2.7-rasm Pusk menyusidan Ochistka diska bulimini topish 

 

---

 

 

23

 “Ochistka diska” dasturi ishga tushirilganda tozalash kerak bo’lgan disk 

ko’rsatiladi va “Ochistka diska” oynasining pastgi OK tugmasi bosiladi. 

Ma’lumotlarni arxivlash - Windows Backup dasturi. Arxivlashning va 

tiklashning yangi masteri ma’lumotlarni xavfsiz va ishonchli ravishda saklash 

imkonini yaratadi. Endilikda Windows ning arxivlash dasturi ko’p sondagi 

ma’lumotlarni saqlash qurilmalariga: disk yurituvchilarga, kompakt disklar 

qurilmalariga, mantiqiy va virtual disklarga murojaat qilish imkoniga ega. 

Tizimda hosil bo’ladigan vaqtincha saqlanadigan fayl va nosozliklar tufayli 

yaratiladigan keraksiz, .tmp kengaytmali fayllarni tozalash uchun diskni tozalash 

dasturi ishlatiladi ( Programma ochistki) 

Shaxsiy kompyuter (ShK)larning axborotlarni uzoq va ishonchli saqlovchi 

vositasi bu magnit disklardir. ShK larning ishlash jarayonida tezkor xotira va 

magnit disk (MD) qurilmasi o’rtasida uzluksiz axborot almashinuvi amalga 

oshiriladi. Ayniqsa qattiq disk bilan bu jarayon intensiv amalga oshadi. 

Disklarning yuqori sifatli tayyorlanganligiga qaramay, amalda ShK ning 

magnit diskidagi axborotlarni buzilishi hollari sodir bo’ladi. Ba’zan esa MD ning 

fayllar tizimida buzilishlar sodir bo’ladi. 

Bu buzilishlar quyidagi sabablarga ko’ra sodir bo’lishi mumkin: 

□ 

diskning fizikaviy shikastlanishidan; 

□ 

magnit disk sirtining ifloslanishidan; 

□ 

kompyuterning avariyali o’chirilishidan; 

□ 

disketani disk yurituvchi qurilmadan vaktida olmaslikdan; 

□ 

dasturning avariyali yakunlanishidan so’ng operatsion tizimni qayta 

yuklaganda; 

□ 

viruslar ta’sirida. 

Bulardan tashqari fayllar joylashuvidagi o’zgarishlar kompyuter ishlashini 

bir qancha sekinlashtirishi mumkin.