Microsoft Word Бизнес режа doc

Хом-ашё ва материаллар хариди 
корхонанинг хўжалик фаолиятида муҳим қадам 
ҳисобланади. Бунда вазифа харид қилинаётган материаллар оптимал ҳажми қандай 
бўлишини аниқлашга бориб тақалади, чунки бир марталик харид қилинадиган 
материаллар партияси қанчалик катта бўлса, шунча кўп айланма маблағларни «боғлаб» 
қўйишга тўғри келади ва аксинча. 
Ресурслардан фойдаланишни баҳолаш. 
Бизнес-режани ишлаб чиқишда 
корхонанинг ресурслардан фойдаланишини ёритиб бериш зарур.

---

62
Ресурслардан фойдаланиш стратегиясини қуйидаги кетма-кетликда амалга ошириш 
мақсадга мувофиқ: 
1. Барча ресурслардан фойдаланиш кўрсаткичларини аниқлаш. 
2. Асосий ишлаб чиқариш фондларидан фойдаланиш кўрсаткичларини аниқлаш.
3. Айланма ишлаб чиқариш фондларидан фойдаланиш кўрсаткичларини аниқлаш.
Натурал ва қиймат ўлчамидаги амалдаги (ўтган йилги) ва режадаги (башорат 
қилинган) кўрсаткичлар ресурслардан фойдаланишни тавсифлаш учун асос бўла олади.
Айланма воситалар таркиби. Айланма воситалар бу айланма ишлаб чиқариш 
фондлари ва муомала фондларига аванс тариқасида берилган пул маблағларидир.
Хўжалик фаолияти жараёнида айланма воситалар тўхтовсиз айланишда бўлиб, 
буни шартли равишда уч босқичга жаратиш мумкин. Биринчи босқичда (П—Т) айланма 
воситалар (П) ишлаб чиқариш мақсадлари учун харид қилинувчи товарга (Т) айланади. 
Иккинчи босқичда (Т—П—Т) харид қилинган товар шаклидаги айланма воситалар 
ишлаб чиқаришга киритилади ва бу жараёнда тайёр маҳсулот, ярим тайёр маҳсулот ва 
ишлов бериш тугалланмаган маҳсулот шаклини олади. Учинчи босқичда (Т—П) тайёр 
маҳсулот шаклидаги айланма воситалар уни сотиш жараёнида яна пулга айланади. 
Айланма воситалар битта ишлаб чиқариш циклида тўлиқ истеъмол қилинади ва ўз 
қийматини ишлаб чиқарилган маҳсулот таннархига ўтказади. 
Айланма 
воситалардан 
фойдаланишнинг 
асосий 
кўрсаткичи 
айланиш 
коэффициенти (К
о
) ва битта айланиш муддати (Т
о
) ҳисобланади. 
Айланиш коэффициенти йил давомида асосий воситаларнинг айланиш сонини 
тавсифлайди ва (ПТ) пул тушуми ҳажмининг фойдаланилган ўртача айланма маблағларга 
(АМ) нисбати сифатида аниқланади: