Microsoft Word Bas db access L. doc

2.3.3 Butunlikka chegaralanushlar 
Butunlik (inglizcha – teginmaslik, saqlanish, bir butun) – deganda har qanday vaqtda 
ma’lumotlarning to’griligi tushuniladi. Bu maqsad ma’lum chegarada bo’lisi kerak. MBBT 
ma’lumotlar bazasiga kiritilayotgan har bir bo’ak qiymatning to’g’riligini tekshirish imkonini 
bermaydi. Masalan, kiritilayotgan 5 (hafta kun nomerini ko’rsatuvchi) qiymati haqiqatda 3 ga teng 
bo’ishini tekshirmaydi. Boshqa tomondan 9 qiymati aniq xato bo’ladi va MBBT bunga javob 
qaytaradi. Chunki bu nomer (1,2,3,4,5,6,7) sonlar to’plami ichida yo’q. 
MBning butunligini ta’minlashni ma’lumotlarni har xil to’g’ri bolmagan o’zgarishlar yoki 
buzulishdan himoyalash deb qarash kerak. Zamonaviy MBBT butunlikni ta’minlash uchun bir qancha 
vositalarga ega: 
Butunlikni aniqlash usulini uchta guruhga ajratadi:   
 
Mohiyat bo’yicha butunlik; 
 
Murojaat bo’yicha butunlik; 
 Foydalanuvchi 
aniqlaydigan 
butunlik. 
Butunlikni aniqlash usullari: 
1.Birinchi kalitda qatnashuvchi atributlarga aniqlanmagan qiymatlar qabul qulinishiga ruxsat 
etilmaydi.  
2.Tashqi kalit qiymati quyidagilar biri bolishi kerak: 
•  Birinchi kalit qiymatiga teng; 
•  To’liq aniqlanmagan, ya’ni tshqi kalitda qatnshadigan har bir atribut qiymati  
aniqlanmagan bo’lishi kerak. 
3.Har qanday konkret ma’lumotlar bazasi uchun qoshimcha qoidalar spetsifikatsiyalari mavjud. 
Ular ishlab chiquvchilar yordamida aniqlanadi. Ko’p hollarda tekshiriladi: 
•  U yoki bu atributning unikalligi; 
•  Qiymat diapazoni; 
•  Qiymatlar to’plami aloqadorligi. 

---

  TATU NF  
Access 2003 Laboratoria ishi      
Bobojonov Elmurod 
19-bet