139
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
ȸɡɛɟɤɢɫɬɨɧ Ɋɟɫɩɭɛɥɢɤɚɫɢ ȼɚɡɢɪɥɚɪ Ɇɚԟɤɚɦɚɫɢɧɢɧɝ
2006
ɣɢɥ
2
ɚɜɝɭɫɬɞɚɝɢ
156-
ɫɨɧɥɢ ԕɚɪɨɪɢɝɚ ɚɫɨɫɢɞɚ ɬɚɣɺɪɥɚɧɝɚɧ
«
ȼ
»
ɬɨɢɮɚɥɢ
ɚɜɬɨɬɪɚɧɫɩɨɪɬ ɜɨɫɢɬɚɥɚɪɢ ԟɚɣɞɨɜɱɢɥɚɪɢɧɢ ɬɚɣɺɪɥɚɲ ʆԕɭɜ ɞɚɫɬɭɪɢ
/
Ɍɭɡɭɜɱɢ
–
Ɍ
., 2008.
ȸɡɛɟɤɢɫɬɨɧ Ɋɟɫɩɭɛɥɢɤɚɫɢɧɢɧɝ Ƀʆɥ ԟɚɪɚɤɚɬɢ ԕɨɢɞɚɥɚɪɢ
–
Ɍ
., 2010.
ȸɡɛɟɤɢɫɬɨɧ Ɋɟɫɩɭɛɥɢɤɚɫɢ ȼɚɡɢɪɥɚɪ Ɇɚԟɤɚɦɚɫɢɧɢɧɝ
2010
ɣɢɥ
31
ɞɟɤɚɛɪɞɚɝɢ
«
ȸɡɛɟɤɢɫɬɨɧ
Ɋɟɫɩɭɛɥɢɤɚɫɢɞɚ
ɚɜɬɨɦɨɬɨɬɪɚɧɫɩɨɪɬ
ɜɨɫɢɬɚɥɚɪɢɧɢ ɛɨɲԕɚɪɢɲ ԟɭԕɭԕɢɧɢ ɛɟɪɢɲ
,
ԟɚɣɞɨɜɱɢɥɚɪɢɧɢ ɬɚɣɺɪɥɚɲ ɜɚ
ԕɚɣɬɚ ɬɚɣɺɪɥɚɲ ɬɚɪɬɢɛɢɧɢ ɬɚɤɨɦɢɥɥɚɲɬɢɪɢɲ ɱɨɪɚɥɚɪɢ ɬʆԑɪɢɫɢɞɚ
»
ɝɢ
325-
ɫɨɧɥɢ ԕɚɪɨɪɢ
.
ȸɡɛɟɤɢɫɬɨɧ Ɋɟɫɩɭɛɥɢɤɚɫɢ ɂɂȼɧɢɧɝ
2011
ɣɢɥ
23
ɮɟɜɪɚɥɞɚɝɢ
«
ȸɡɛɟɤɢɫɬɨɧ
Ɋɟɫɩɭɛɥɢɤɚɫɢɞɚ
ɚɜɬɨɦɨɬɨɬɪɚɧɫɩɨɪɬ
ɜɨɫɢɬɚɥɚɪɢɧɢ
ɛɨɲԕɚɪɢɲ ԟɭԕɭԕɢɧɢ ɛɟɪɢɲ
,
ԟɚɣɞɨɜɱɢɥɚɪɢɧɢ ɬɚɣɺɪɥɚɲ ɜɚ ԕɚɣɬɚ
ɬɚɣɺɪɥɚɲ ɬɚɪɬɢɛɢɧɢ ɬɚɤɨɦɢɥɥɚɲɬɢɪɢɲ ɱɨɪɚɥɚɪɢ ɬʆԑɪɢɫɢɞɚ
»
ɝɢ
28-
ɫɨɧɥɢ
ɛɭɣɪɭԑɢ
.
Akilov A.A., Dimetov R.N.
Yo‘l harakati qoidalari (belgilar, atamalar va
tushunchalar): Lug‘at-ma’lumotnoma. –
Ɍ
., 2012.
ɆɭΣɢɬɞɢɧɨɜ ɇ
.
Ɏ
.,
ɚɦɢɞɭɥɥɚɟɜ Ⱥ
.
Ⱥ
.,
ɍɦɚɪɨɜ Ȼ
.
ɒ
.
Ƀʆɥ ԟɚɪɚɤɚɬɢ
ԕɨɢɞɚɥɚɪɢɝɚ ɲɚɪԟɥɚɪ ɜɚ ɚɦɚɥɢɣ ɬɚɜɫɢɹɥɚɪ
(
ɃԞԔɥɚɪɧɢ ɛɭɡɝɚɧɥɢɤ ɭɱɭɧ
ɫɨɥɢɧɚɞɢɝɚɧ ɠɚɪɢɦɚɥɚɪ ɛɢɥɚɧ ɛɢɪɝɚɥɢɤɞɚ
). –
Ɍ
., 2011.
Θɨɞɢɪɨɜ ɋ
.
Ɇ
.,
ɇɚɡɚɪɨɜ Ʉ
.
Ɇ
.
Ƀʆɥ
-
ɬɪɚɧɫɩɨɪɬ ԟɨɞɢɫɚɥɚɪɢ ɬɚԟɥɢɥɢ
. –
Ɍ
., 2002.
Ɇɚɦɚɬɨɜ ɏ
.
Ɇ
.
ɜɚ ɛɨɲΙ
.
Ⱥɜɬɨɦɨɛɢɥɥɚɪ
. –
Ɍ
., 2000.
Ɏɚɣɡɭɥɥɚɟɜ ɗ
.
ɜɚ ɛɨɲΙ
.
Ɍɪɚɧɫɩɨɪɬ ɜɨɫɢɬɚɥɚɪɢɧɢɧɝ ɬɭɡɢɥɢɲɢ ɜɚ
ɧɚɡɚɪɢɹɫɢ
. –
Ɍ
., 2005.
DAEWOO TICO
ɪɭɤɨɜɨɞɫɬɜɨ ɩɨ ɪɟɦɨɧɬɭ ɢ ɷɤɫɩɥɭɚɬɚɰɢɢ
. –
Ȼ
, 2000.
DAEWOO
DAMAS
ɪɭɤɨɜɨɞɫɬɜɨ ɩɨ ɪɟɦɨɧɬɭ ɢ ɷɤɫɩɥɭɚɬɚɰɢɢ
. –
Ȼ
,
2000.
Ɇɚɦɚɬɨɜ ɏ
.
Ɇ
.
Ⱥɜɬɨɦɨɛɢɥɢ
. –
Ɍ
., 1992.
Ɂɟɥɟɧɢɧ ɋ
.
Ɏ
.,
Ɇɨɥɨɤɨɜ ȼ
.
Ɇ
.
ɍɱɟɛɧɢɤ ɩɨ ɭɫɬɪɨɣɫɬɜɭ ɚɜɬɨɦɨɛɢɥɹ
. –
Ɇ
., 2000.
ɂɜɚɧɨɜ Ⱥ
.
Ɇ
.
ɢ ɞɪ
.
Ɉɫɧɨɜɵ ɤɨɧɫɬɪɭɤɰɢɢ ɚɜɬɨɦɨɛɢɥɹ
. –
Ɇ
., 2000.
Ɍɟɯɧɢɱɟɫɤɚɹ ɷɤɫɩɥɭɚɬɚɰɢɹ ɚɜɬɨɦɨɛɢɥɟɣ
:
ɍɱɟɛɧɢɤ
/
ɉɨɞ ɪɟɞ
.
ɩɪɨɮ
.
ȿ
.
ɋ
.
Ʉɭɡɧɟɰɨɜɚ
. –
Ɇ
., 2001.
Ȼɨɪɨɜɫɤɢɯ ɘ
.
ɂ
.
ɢ ɞɪ
.
Ⱥɜɬɨɦɨɛɢɥɥɚɪɧɢɧɝ ɬɭɡɢɥɢɲɢ
,
ɬɟɯɧɢɤ ɯɢɡɦɚɬ
ɤʆɪɫɚɬɢɲ ɜɚ ɬɚɴɦɢɪɥɚɲ
. –
Ɍ
., 2001.
Ʉɭɡɧɟɰɨɜ
ȿ
.
ɋ
.
Ⱥɜɬɨɦɨɛɢɥɥɚɪɧɢɧɝ
ɬɟɯɧɢɤ
ɷɤɫɩɥɭɚɬɚɰɢɹɫɢ
/
ɒ
.
ɉ
.
Ɇɚɝɞɢɟɜ ɬɚɪɠɢɦɚɫɢ
. –
Ɍ
., 2003.
140
MUNDARIJA
KIRISH
………..…………………………………………………………………...3
1-bob.
AVTOMOBILNING UMUMIY TUZILISHI
1.1. Avtomobilning rivojlanish tarixi……………………………………………….4
1.2. Respublikamizda avtomobilsozlikning rivojlanish bosqichlari……………….7
1.3. Yengil avtomobillar haqida umumiy ma’lumot………………………………11
2-bob.
ICHKI YONUV DVIGATELI
2.1. Krivoship-shatunli mexanizm………………………………………………...25
2.2. Gaz taqsimlash mexanizmi……………………………………………………29
2.3. Sovitish tizimi…………………………………………………………………34
2.4. Moylash tizimi………………………………………………………………...40
2.5. Ta’minlash tizimi……………………………………………………………..44
2.6. O’t oldirish tizimi……………………………………………………………..53
2.7. Avtomobillardan foydalanish davrida dvigatelda uchraydigan asosiy
nosozliklar……………………………………………………………...……..63
3-bob.
TRANSMISSIYA
3.1. Ilashish muftasi……………………………………………………………….71
3.2. Uzatmalar quttisi……………………………………………………………...73
3.3. Kardanli uzatma………………………………………………………………76
3.4. Asosiy uzatma, differensial va yarim o‘qlar………………………………...78
3.5. Avtomobillardan foydalanish davrida transmissiyada uchraydigan
asosiy nosozliklar……………………………………………………………..83
4-bob.
YURISH QISMI
4.1. G‘ildirak va shinalar………………………………………………………….86
4.2. Osmalari………………………………………………………………………89
4.3. Old g‘ildirakni o‘rnatish burchagi…………………………………………….95
4.4. Avtomobillardan foydalanish davrida yurish qismida uchraydigan asosiy
nosozliklar…………………………………………………………………….96
141
5-bob. BOSHQARUV MEXANIZMI
5.1. Rul boshqarmasi……………………………………………………………..99
5.2. Avtomobillardan foydalanish davrida rul boshqarmasida uchraydigan
asosiy nosozliklar……………………………………………………………105
5.4. Tormoz tizimi……………………………………………………………….106
5.5. Avtomobillardan foydalanish davrida tormoz boshqarmasida uchraydigan
asosiy nosozliklar……………………………………………………………112
6-bob. AVTOMOBILNING ELEKTR JIHOZLARI
6.1. Tok manbalari………………………………………………………………115
6.2. Dvigatelni ishga tushirish tizimi……………………………………………122
6.3. Yorituvchi va xabar beruvchi jihozlar………………………………………126
6.4. Nazorat-o‘lchov asboblari…………………………………………………...129
6.5. Avtomobillarni ekspluatatsiya davrida elektr jihozlarida uchraydigan
asosiy nosozliklar……………………………………………………………130
7-bob
.
AVTOMOBIL KUZOVI
7.1. Kuzov jihozlari va uning tuzilishi………………………….………………..134
7.2. Avtomobillarni ekspluatatsiya davrida kuzovda
uchraydigan asosiy
nosozliklar……………………………………………………………….…..136
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
……………………………………..…..138
142
AKILOV Akmal Akbarovich;
QAHHOROV Azamat Abdug‘ofurovich;
SAYIDOV Maxmud Xamidovich
AVTOMOBILNING UMUMIY
TUZILISHI
Darslik
Muharrir Sarvarbek Qosimov
Texnik muharrir Davron Hamidullayev
Bosishga ruxsat etildi . 08. 2012. Nashriyot hisob tabog‘i 8,5.
Adadi nusxa. Buyurtma Bahosi shartnoma asosida.
O‘zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasi,
100197,
Toshkent shahri, Intizor ko‘chasi, 68.