Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
325
— Demak, ham shimolga, ham janubga birvarakay qo‘shin tortgaymizmi? — norozi 
bo‘lib so‘radi Salim Abulfazldan. 
Uning gapiga Akbar qat’iy javob berdi: 
— Vaziyat shuni talab qilmoqda! 
Salim otasiga gap qaytarolmay jim qoldi. Abulfazl muloyimlik bilan so‘zida davom etdi: 
— Amirzodam, siz jannatmakon bobokaloningiz Bobur hazratlari kabi xotiralar 
yozmoqdasiz. Sizda shunga munosib iste’dod bor, qalamingiz o‘tkir. Endi Bobur 
hazratlari kabi katta jasoratlar ham ko‘rsatmog‘ingiz kerak. Agar siz Samarqand-u 
Buxoroni johillar zulmidan qutqarsangiz, u yerda ham ilm-u san’atga keng yo‘l ochilsa, 
bu nek ishingiz umr kitobingizning eng yorqin bobiga aylanib, qog‘ozga tushgay. Axir 
«Boburnoma»dek kitob yozmoq uchun shu kitobda qalamga olingan ulug‘ ishlarni qilmoq 
ham kerak-ku! 
Bu gaplardan Salimning rangi oqarib, lablari ko‘kish tusga kirdi. Abulfazl uning eng 
og‘riydigan joyiga urganini Akbar shundan sezdi. Salim otasidan ruxsat olgach: 
— Janobi vaziri a’zam, — deb Abulfazlga olayib qaradi: — Siz bizga va’da qilgan ellik 
ming qo‘shinning yarmi rajputlar bo‘lg‘ay, shundoqmi? 
— Taxminan shundoq. 
— Turonning butkul aholisi musulmonlar ekani ma’lumingizdir, — deb Salim endi o‘zini 
sal bosib vazminroq so‘zlay boshladi. — Tarixni bir eslang, jannatmakon bobokalonimiz 
qizilboshlarni boshlab borganda naqshbandiy shayxlar butun Turonni ularga qarshi 
qo‘zg‘atgan edilar. Qizilboshlar-ku, musulmonlar edi. Ularni «kelgindi shialar» deb 
ayovsiz qirib tashlagan turonliklar g‘ayridin sanalgan bizning rajputlarni ayagaymilar? 
Agar biz ham ellik ming qo‘shin bilan jangga kirib, turonliklar qonini hindistonliklar qilichi 
bilan to‘ksak, tarix buni kechirgaymikan? Avlodlar bizni bosqinchilikda ayblamasmikin? 
Akbarning o‘zini ham xuddi shu xavf ko‘p o‘ylantirar edi. Onasi Hamida begim ham 
bo‘lajak qirg‘inlar oqibatidan qo‘rqib, Akbarning Movarounnahrga qo‘shin tortishiga 
e’tiroz bildirgan edi. Akbar onasining e’tiroziga qarshi aytgan so‘zlarini hozir o‘g‘li oldida 
keskin qilib takrorladi: 
— Qayoqdagi Ashtarxondan kelgan Mingqishloqxonning avlodlari turonliklarning qonini 
to‘ksa bosqinchilik bo‘lmas ekan-u biz bobokalonimiz poytaxti Samarqand uchun jang 
qilsak, bosqinchilik bo‘lar ekanmi? 
— Hazratim, — deb Salim otasiga mayinroq gapirishga tirishdi, — Mingqishloqxon 
Ashtarxondan urilib-surilib ketgani rost, ammo uning o‘g‘li Yormatxon Abdullaxonning 
singlisi Zuhra xonimga uylangan ekan. Hozir Buxoro taxtiga da’vo qilayotgan Boqimu-
hammad ana o‘sha Zuhra xonim tuqqan Dinmuhammadning o‘g‘illari ekan. Biz 
Hindistonda tug‘ilib o‘sganimiz kabi, ular ham Turonda tug‘ilib o‘sgan ekanlar. Biz 
o‘zimizni hindistonlik deb bilganimiz kabi, Dinmuhammadning o‘g‘illari ham o‘zlarini tu-
ronlik deb hisoblashga haqlidirlar... 
Salimning hamma narsadan xabardor ekani va ko‘pni ko‘rgan odamlarday mantiqli 
gapirishi otasini himoyaga o‘tishga majbur qildi. 
— Xo‘sh, amirzodam, Buxoro taxtini ashtarxoniylar olaversin-u biz jim qarab 
turaveraylikmi? Najotni bizdan kutib, vakillar yuborayotgan, maktublar yozayotgan 
turonlik xayrixohlarimiz noumid bo‘lib qolaversinlarmi? 
— O‘g‘lingizni ma’zur tuting, hazratim, — deb Salim yotig‘i bilan gapirdi: — Turonlik 
tarafdorlarimiz yana bir-ikki yil kutsalar hech gap bo‘lmas. Shayboniyzodalar bilan 
ashtarxoniylarning olishuvi hali uzoq davom etsa kerak. Turonliklar ikkov tomondan ham 
bezor bo‘lib yoppasiga qo‘zg‘olon ko‘tarishlari ehtimoldan uzoq emas. Ungacha Dakan 
yurishi ham g‘alaba bilan yakulangay. Ana o‘shanda bor kuchlarni yig‘sak, o‘zingiz bosh 
bo‘lib, Turonga borsak, xonlar zulmiga qarshi qo‘zg‘algan el-ulus bizning tarafimizni olsa, 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov