Microsoft Word Архитектуравий ашёшунослик



Download 3,79 Mb.
Pdf ko'rish
bet102/354
Sana14.09.2021
Hajmi3,79 Mb.
#173864
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   354
Bog'liq
arxitekturaviy ashyoshunoslik

Klinker.  Portlandtsementning  sifati  va  xossalari  klinkerning  xususiyatlariga  bog’liq.  O’z 
navbatida  klinkerning  xossalari  xomashyoning  turi,  uni  kuydirish  sharoitiga  bog’liq  bo’ladi. 
Klinker tarkibini ko’plab oksidlar erkin va minerallarga birikkan h’olatda tashkil qiladi. U asosan 
kristall va qisman shishasimon tuzilishga ega. 
Klinkerning kimyoviy tarkibini quyidagi oksidlar  tashkil qiladi (massa  bo’yicha %): SaO-
63-66,  SiO
2
-21-24,  Al
2
O
3
-4-8,  Fe
2
O
3
-  2-4:  bundan  tashqari  MgO,  SO
3
,  Na
2
O  va  K
2
O  h’amda 
TiO
2
, Cr
2
O
3
, P
2
O
5
 lar oz miqdorda bo’ladi. 
Asosiy 4 oksidlar miqdori klinkerning 95-97% tashkil qiladi. 
Klinkerni  kuydirish  jarayonida  oksidlar  qayta  birikib  silikatlarni,  alyuminatlarni, 
alyumoferitlarni mineral kristall strukturasini tashkil etadi. 
Klinker mineral tarkibiga alit, belit, uch kaltsiyli silikat, to’rt kaltsiyli alyumoferrit kiradi. 
Alit  3SaO
.
SiO
2
  (C
3
S)  klinkerning  asosiy  minerali  bo’lib,  tsementning  qotish  tezligini, 
mustah’kamligini  belgilaydi.  Alit  klinker  tarkibida  45-60%  bo’ladi.  Uning  tarkibida  2-4% 
atrofida MgO, Al
2
O
3
, P
2
O
3
, Cr
2
O
3
 va shu kabilar bo’lib, alit xususiyatlariga tasir ko’rsatadi. Alit 
kristallari uzunchoq (3-20 mkm) bo’lib, tsement aktivligini oshiradi. 
Belit 2SaO
.
SiO
2
 (C
2
S) klinkerning ikkinchi asosiy minerali bo’lib, tsementning vaqt o’tishi 
bilan h’osil bo’ladigan mustah’kamligini taminlaydi. Belit klinker tarkibida 20-30% tashkil etadi 
va boshlang’ich davrda sekin qotadi. Uning tarkibida 1-3% atrofida  Al
2
O
3
, MgO, Fe
2
O
3
, Cr
2
O
3
 
va shu kabilar bo’ladi. 
Kuydirish  xumdonlaridan  chiqqan  klinkerni  asta-sekin  sovutish  natijasida,  h’arorat  525
0

dan  pasayganda  -S
2
S  o’rniga  -S
2
S  h’osil  bo’lishi  belit  strukturasining  buzilishiga  va 
klinkerning kukunga aylanishiga  olib keladi.  Bunda klinkerning  h’ajmi  10%  ortadi, -S
2
S  ning 
zichligi  3,28  gsm
3
  dan  -S
2
S  ning  zichligi  2,97  gsm
3
  gacha  kamayadi.  Hosil  bo’lgan  -S
2

100
0
S  h’aroratgacha  suv  bilan  reaktsiyaga  kirishmaydi  va  bog’lovchilik  xususiyatlariga  ega 
bo’lmaydi.  Shuning  uchun  klinker  maxsus  sovutish  moslamalari  yordamida  tezlik  bilan 
sovutiladi.  Bundan  tashqari  Al
2
O
3
,  MgO,  Fe
2
O
3
,  Cr
2
O
3
  kabi  oksidlar  (1-3%  atrofida)  -Sa
2

strukturasini  stabillashishiga  va  -Sa
2
S  ga  aylanishiga  yordam  beradi.  Klinker  tarkibida  alit  va 
belit 75-80% ni tashkil etgani uchun ularning gidratatsiya mah’suloti portlandtsementning asosiy 
xossalarini belgilaydi. 


Uch  kaltsiyli  alyuminat  3SaO
.
Al
2
O
3
  (C
3
A)  klinker  tarkibida  4-12%  bo’lib,  10-15  mkm 
o’lchamdagi  kristallarni  tashkil  qiladi.  U  suv  bilan  reaktsiyaga  kirishib  juda  tezlik  bilan 
gidramineral  h’osil  qiladi,  lekin  yuqori  mustah’kamlikka  ega  bo’lmaydi.  Uch  kaltsiyli 
alyuminatning  zichligi 3,04 gsm
3
  bo’lib,  sulfatli  muh’itda  kimyoviy  korroziyaga  sabab  bo’ladi 
va shu tufayli S
3
A miqdori klinker tarkibida 5% dan oshmasligi kerak. 
To’rt kaltsiyli alyumoferrit 4SaO
.
Al
2
O
3
.
Fe
2
O
3
 (C
4
AF) klinker tarkibida 10-12 % ni tashkil 
etadi.  Uning  zichligi  3,77  gsm
3
.  S
4
AF  gidratatsiyalanish  tezligi  o’rtacha  bo’lib,  tsementning 
gidratatsiyalanish  va  qotish  tezligiga  katta  tasir  ko’rsatmaydi.  Klinker  shishasi  oraliq  modda 
sifatida 5-15% ni tashkil etadi. Uning tarkibini Al
2
O
3
, MgO, Fe
2
O
3
, K
2
O, Na
2
O lar tashkil etadi. 
Magniy  oksidi  alyumoferrit  fazasi  va  klinker  shishasi  tarkibiga  kiradi  yoki  erkin  h’olda 
bo’lishi  mumkin.  MgO  juda  sekinlik  bilan  gidratatsiyalanishi  (Mg(OH)
2
),  qotgan tsement  toshi 
tarkibida  MgO  ning  5%  dan  ko’p  bo’lishi  tsementning  h’ajmini  notekis  o’zgarishiga  va  undan 
tayyorlangan materiallarning buzilishiga olib keladi. 
Klinker tarkibida SaO erkin h’olatda bo’lishi  mumkin. Uning miqdori 1% dan ortib ketsa, 
gidratatsiya  natijasida  (Sa(ON)
2
)  tsement  h’ajmini  notekis  kengayishiga  olib  keladi.  Natriy  va 
kaliy  ishqorlari  klinkerning  alyumoferrit  fazasi  bo’lib,  tsement  tarkibida  sulfatlar  ko’rinishida 
bo’ladi. 

Download 3,79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   354




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish