Microsoft Word “Аналог ва рақамли электроника” фани бўйича маърузалар матни docx

Биполяр транзисторлар 
 
СТ
СТ
Д
I
U
r




---

Ҳайдаров А.Ҳ. Ааналог ва ракамли электроника  
24 
Биполяр транзистор (БТ) деб ўзаро таъсирлашувчи иккита р-n 
ўтишдан ташкил топган ва сигналларни ток, кучланиш ёки қувват бўйича 
кучайтирувчи уч электродли яримўтказгич асбобга айтилади. БТда ток 
ҳосил бўлишида икки хил (биполяр) заряд ташувчилар - электронлар ва 
коваклар иштирок этади. 
БТ р- ва n- ўтказувчанлик тури такрорланувчи учта (эмиттер, база ва 
коллектор) яримўтказгич соҳага эга (а ёки б - расмлар). 
Яримўтказгич соҳаларни белгилашда асосий заряд ташувчилар 
концентрацияси юқори бўлган соҳа р+ ёки n+ белгиси қўйилиши билан 
бошқа соҳалардан фарқланиши қабул қилинган. 
Транзисторнинг соҳалари ичида энг юқори концентрацияга эга бўлган 
чекка соҳа (n+ - соҳа) n+-p-n
 
ёки (p+- соҳа) p+-n-р
 
турли транзисторларда 
эмиттер (Э) деб аталади. Эмиттернинг вазифаси транзисторнинг база (Б) 
соҳаси деб аталувчи ўрта (р- ёки n- турли) соҳасига заряд ташувчиларни 
инжекциялашдан иборат. Транзистор тузилмасининг бошқа чеккасида 
жойлашган n - соҳа (n+-р-n) ёки р - соҳа (р+-п-р) коллектор (К) деб 
аталади. Унинг вазифаси база соҳасидаги ноасосий заряд ташувчиларни 
экстракциялашдан иборат. Эмиттер билан база орасидаги р - n ўтиш 
эмиттер ўтиш (ЭЎ), коллектор билан база орасидаги р-n эса ўтиш 
коллектор ўтиш (КЎ) деб аталади.
БТни бешта асосий иш режими мавжуд. 
Агар ташқи кучланиш манбалари (U
Э Б
U
К Б