Microsoft Word Ametova Shaxnoza

 

I.3. Bioelektrik potentsiallarning kelib chiqishi va turlari 

 

Hujayraning qo’zg’alishi, hujayra ichidagi jarayonlarning boshqarilishi, nerv 

tizimining  ishlashi  va  muskullar  qisqarishining  boshqarilishi  asosida  tirik 

to’qimalar  va  hujayralarda  elektr  potentsiallar  hosil  bo’lishi  va  ularning  tarqalishi 

yotadi. 

Hujayrada 

biopotentsiallar 

hosil 

bo’lishining 

mexanizmlarini 

mikroelektrodlar 

yordamida, 

biopotentsiallarni 

kuchaytirish 

va 

boshqa 

elektrofiziologik    usullar  yordamida  o’rganiladi.  Hujayra  ichidagi  bir  valentli 

ionlar (Sl

-

, K

+

, Na

+

) kontsentratsiyasi  uning tashqi muhitdagi kontsentratsiyasidan 

farqlanadi. Bu ionlarning taqsimlanishida quyidagi omillar alohida o’rin egallaydi: 

1.  Hujayra  ichida  manfiy  zaryadlangan,  Na

+

,  K

+

  va  S1

-

  ga  nisbatan  katta  organik 

anionlar   mavjudligi. 2.  Hujayra  membranasidagi  Na

+

  ionini  hujayra  tashqarisiga  

va  K

+ 

ionini hujayra ichiga  tashiydigan faol transport tizimi borligi. 

Hujayraning  ichida  va  tashqi  tomonida  ionlar  kontsentratsiyasining  teng 

emasligi  va  membrananing  turli  ionlarga  nisbatan  o’tkazuvchanligining  har  xil 

bo’lishi  hujayra  tsitoplazmasi  va  tashqi  muhit  orasida  elektr  potentsial  hosil 

bo’lishiga olib keladi. Hujayraning tinch holatida hosil bo’ladigan elektr potentsial