Microsoft Word Allambergenova M

Nikohdan keyin paydo bo’ladigan qarindoshlik terminlari. Nikoh er- xotinlikni rasmiylashtirishdir. Bu turdagi terminlarga ar, qatun, avlug, kishi va boshqa shunga o’xshash so’zlar kiradi. Ar so’zi boshchi ma’nosida qo’llanilgan, XIV asrlarga kelib uning mard, jangovar degan ma'nolari paydo bo’lgan. Qatun (xatun) termininng uzuk, urangut, arin va avlug kabi ko’rinishlari ham ishlatilgan.

Shuningdek O’rxun-Enasoy obidalarining maishiy leksikasida ilohiylikni bildiruvchi so’zlar ham faol qo’llanilgan. Jumladan, yodgorliklarida «Tangri-tek- Tangri» birikmasi uchraydi, uning ma'nosi ham Tangrining tanholigini e'tirof etishdir. Tangri - tek-Tangri - osmondek Tangri yoki Ollohdek Olloh, Ollohga o’xshaydigan Olloh deyilishida Tangrining qiyofasi uchun hech bir sifat, o’xshatish yo’q, u faqat Tangrining o’ziga o’xshaydi, degan qarash ifodalangan. Ko’kning Tangri sifatida qabul qilinishi, ko’k qobig’idagi osmoniy jismlarning ham muqaddasligini belgilaydi. Masalan, l.Tangri toq. Tangridan bo’lgan , Turk Bilka qag’an bu yerga o’lturdim. 2. Yuzada Ko’k Tangri, Ostda qora yer qilindi. Ikkisi aro kishi o’g’li qilindi.

Ko’k tangri turkiy qavmlarning eng qadimiy dinidir. Ularning fikricha, ko’k yuzi Tangri bo’lib, u falakning, yerning hukmdoridir. Quyosh, oy va yulduzlar Tangrining atrofidagi ko’kning yuziga joylashgan muqaddas tushunchalardir. Ko’k Tangri zaminga hayot, odamlarga jon beradi, istasa qaytarib oladi. Hatto turk