Microsoft Word Allambergenova M



Download 330,17 Kb.
bet47/75
Sana16.01.2022
Hajmi330,17 Kb.
#371293
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   75
41



II. BOB. LUG'AVIY BIRLIKLARNING MAVZU GURUHLARI


2.1. Toshbitiglarda maishiy leksikaga oid so’zlar guruhi

Qadimgi turkiy tilning leksik qatlamiga toponimlar, etnonimlar, tabiat hodisalarini bildiruvchi leksemalar, mansabni bildiruvchi leksemalar, gidrotoponimlar, onomastika, zoonimlar, qarindoshlikni bildiruvchi terminlar, kosmik jismlar nomlari, somatik so’zlar, kiyim-kechak nomini bildiruvchi so’zlardan iboratdir. Shular orasida maishiy sohaga oid bo’lgan so’zlar ham uchraydi. Biz tadqiqotlarimiz natijasida ularning aksariyati qarindoshlikni bildiruvchi so’zlar ekanligini aniqladik. Qadimgi turkiy tilning lug’at tarkibida qarindoshlikni bildiruvchi so’zlar ham o’z hajmi, mano-mazmuniga ega bo’lgan.

Yozma obidalar tilida uchraydigan yaqinlik yoki qavm-qarindoshlik tushinchasini ifodalovchi so’z-terminlar ham malum bir sharoitda paydo bo’lgan. Bu so’z-terminlar qanchalik turg’un bo’lmasin, davrlar o’tishi bilan rivojlanadi, o’zgaradi va adabiy shaklga siljiydi. Aniqrog’i oila, nikoh munosabatlarining yangicha ko’rinishga o’zgarishi tildagi shu manoda qo’llanuvchi so’zlarga o’z ta sirini o’tkazadi, doirasi ham kengayadi. Qadimdan faol ishlatilib kelgan bu sohaga oid so’z-terminlar arxaiklashib qolishi va uning o’rnida boshqa qardosh bo’lmagan tillardan o’zlashgan so’zlar ishlatilishi mumkin. Buning natijasida, qadimdan ishlatilib kelayotgan so’z esa nofaol leksikaga aylana boshlaydi.

Yozma obidalar tilida qan (Kultegin), Ug, siñil, Ugul, ini, coluq, ar, aka (Kultegin), qatun, ingun (qarindosh), yigun (jiyan yoki nabira), aci (amaki) (Tonyuquq) va boshqa shunga o’xshash qavm-qarindoshlikni bildiruvchi so’zlar uchraydi. Ularni leksik-semantik tomondan quyidagicha guruhlashtirish mumkin:



  1. Qon-qarindoshlik atamalari;

  2. Nikohdan keyin yaqinlikni bildiradigan atamalar;


Download 330,17 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   75




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish