Microsoft Word Allambergenova M

34





Ravishdosh bilan ko’makchi fe'l birikuvidan tuzilgan fe'llar. Bunday fe'llar bar-, ber-, ïd, elt-, qal-, kel-, kDru- ko’makchi fe'llari ko’magida tuziladi: adrülu bar-ayrilib ket, uca bar-vafot et, tezip bar-qochib ket.

Hozirgi o’zbek tilida e- to’liqsiz fe'l bo’lib, u edi, ekan, emis, emas, esa singari shakllarda amal qiladi. To’liqsiz fe'lning edi, ekan, emis shakllari alohida qo’llanilmaydi, fe'llar bilan qo’llanilganda harakat-holatning davomiyligini bildiradi. Otlar bilan qo’llanilganda esa uni kesimga aylantiradi.

Hozirgi e- to’liqsiz fe'li qadimgi turkiy tilda ar-ar, uning zamon shakllari esa -erdi, erkan, -ermis, arsa shakllarida qo’llanilgan: Turk bodun Tabgacqa kUrur arti- Turk xalqi Tabg’achga qaram edi ( Tonyuquq 1).