Microsoft Word 4-китоб ёшлар конф 2017 май

5-tur topshiriqlari 
“Omadli o’yinchi”
bahsi. Bu turda omadli o’yinchi tanlanadi. Omadli 
o’yinchi integral va hosilalar jadvalini doskaga yozish buyiriladi va to’g’ri javob 
uchun 5 ball qo’yiladi.
6-tur topshiriqlari 
Bu turda guruhlar o’zaro bellashadilar. Unda topishmoqli masalalar 
(maqollar) yechiladi. Bu tur oxirgisi bo’lib, keyin guruhlar tomonidan to’plangan.
Ballar e’lon qilinadi va ta’limiy o’yin darsiga qatnashgan o’quvchilar bilimi 
baholanadi va rag’batlantiriladi. 
Foydalanilgan adabiyot: 
L.V.Golish, D.M.Fayzullayeva “Pedagogik texnologiyalarni loyihalashtirish va 
rejalashtirish”, O’quv-uslubiy qo’llanma. Toshkent-2011 yil. 
 
Algebraik masalalarni yechishda o’quvchilar faolligini oshirish usullari 
Yo.Hamroyev, Q.Janiqulov, M.Botirov, T.Begmatov SamDAQI qoshidagi 1-son 
akademik litsey 
 
Algebra kursini o’rganishda o’quvchilarga matematik qobiliyatlarini 
rivojlantirish asosan ayniy shakl almashtirishlar texnologiyasi bilan tanishtirish 
orqali amalga oshadi. Shu sababdan ratsional ifodalar ustida almashtirishlar bajarish 
usullariga o’rgatish ko’pgina matematik masalalarni oson hal etishga imkon beradi. 
Quyida butun qismini ajratish usuli yordamida o’quvchilarga turli masalalarni 
yechishga o’rgatishga to’xtalib o’tamiz.
Kasr-ratsional ifodalar qatnashgan masalalarning konkret yechish usullarini 
izlashga kasr ifodaning butun qismini ajratish yordam beradi. 
Algebraik ifodalar shaklini o’zgartirishga doir mashqlar 
1-misol.
2
8
3


с
с
kasr qiymatlar qabul qiladigan barcha butun c larni toping. 
Yechish.
Ifoda butun qismini ajratish bilan 
2
16
4
2
2




с
с
с
masala 
c ning shunday qiymatlarini topishga olib kelinadiki, c+2 soni 16 ning 
bo’luvchisi bo’lishi lozim. Demak, 0, 2, 6 va 14. 
2-misol.
Agar x va y raqamlar,
0

х
bo’lsa, 
у
х
у
х


10
kasr qanday eng katta
va eng kichik qiymatlar qabul qiladi? 
Yechish.
Berilgan ifodaga butun qismini ajratishni ikki marta qo’llasak
х
у
х
у
х
у
х
х
у
х
у
х











1
9
1
9
1
9
1
10
ga ega bo’lamiz. Bundan ifodaning eng katta qiymati 10 ga teng bo’lishligi kelib 

---