Microsoft Word 3 V 11 pechatga doc

Kompakt disk bilan ishlash: ma’lumot yozish, ko‘chirish, ochish.

Kompakt disk disketaga nisbatan ancha ko‘proq ma’lumot saqlash imkoniga ega. Masalan, disketaning hajmi 1,44 Mb bo‘lsa, kompakt diskning hajmi 650 yoki 700 Mbni tashkil etadi, ya’ni unga taxminan 500 marta ko‘proq ma’lumot yoziladi.
Kompakt diskdagi ma’lumotlarni o‘qish uchun kompyuterga maxsus qurilma – CD ROM (Compact Disk Read Only Memory) Drive o‘rnatilgan bo‘lishi kerak.
Kompakt diskdagi ma’lumotlarni o‘qish uchun kompakt diskni qurilmaga o‘rnatish kerak. Buning uchun CD ROM qurilmasining Open/Eject tugmasini
bosib, lotok ochilganidan keyin, unga diskni o‘rnatib, Open/Eject tugmasini takroran bosish zarur. Natijada disk aylanib, undagi ma’lumotlarni o‘qish jarayoni boshlanadi. Windows operatsion tizimida o‘rnatilgan diskdagi ma’lumotlar turini aniqlash amalga oshiriladi va u aniqlanganidan keyin biror bir amalni bajarish taklif etiladi:
Taklif oynasining mazmuni o‘rnatilgan dasturlar va disk mazmuniga bog‘liq bo‘ladi.
Diskda audio va video ma’lumotlar mavjud bo‘lsa, ularni biror dasturda ochish, rasm bo‘lsa, ko‘chirish yoki chop etish taklif qilinadi. Diskdagi ma’lumotlarni ko‘chirish xuddi disketadan ko‘chirishdek amalga oshiriladi. Diskka ma’lumot yozish uchun kompyuterga maxsus qurilma – CD Writer o‘rnatilgan bo‘lishi kerak. Bunday qurilmada ma’lumotlarni maxsus turdagi disklarga yozish mumkin – CD-R (Recordable – bir marta yozib, cheksiz o‘qish mumkin) va CD-RW (Rewritable – bir necha marotaba yozish va o‘chirish mumkin).
Kompakt diskka ma’lumot yozishni Windows XP operatsion sistemasi vositalari yordamida amalga oshirish mumkin. Lekin disk yozish, nusxasini ko‘chirish, o‘chirish va yangilash masalalarini
mukammal darajada bajarish uchun maxsus dasturlardan foydalanish tavsiya qilinadi, masalan Ahead Nero Burning ROM dasturidan.
Oxirgi yillarda CD texnologiyasi o‘rniga yangi – DVD (Digital Versatile Disk – raqamli hajmi katta disk) texnologiyasi keng tarqalib ommalashib bormoqda. Dastlabki DVD disklarga yuqori sifatli videoma’lumotlar yozilgan bo‘lib, tasvir va ovoz sifati ko‘rsatkichlari sezilarli darajada yuqori bo‘lgan. Keyinchalik ulardan nafaqat video, balki boshqa ma’lumotlarni (data) ham yozishda foydalanilmoqda.
Shaxsiy kompyuterda DVD disklarni
ochish uchun unga DVD ROM qurilmasi o‘rnatilgan bo‘lishi kerak. DVD ROM
qurilmasi nafaqat DVD, balki CD disklarni ham ochish imkoniyatini yaratadi.
Hozirgi kunda DVD disklarni o‘qishning maksimal tezligi 16 karrani tashkil etadi, ya’ni 13805 Kb/sek*16 =220880 Kbit/sek, CD disklarni o‘qishning maksimal tezligi esa 52 karrani tashkil etadi, ya’ni 150 Kbit/sek*52=7800 Kbit/sek. Bundan tashqari, DVD disklarning hajmi ancha kattaroq, chunki ulardagi ma’lumot yoziladigan maxsus joy “pit”lar o‘lchamlari kichkinaroq va zichroq joylashgan. Natijada DVD diskning hajmi kamida 4.7 Gb ni tashkil etadi.

O‘lchamlari	CD-ROM	DVD-ROM
Diametr	120 mm	120 mm
Kengligi	1,2 mm	1,2 mm (0,6 mm qatlam)
Oraliq masofasi	1,6 mkm	0,74 mkm
To‘lqin uzunligi	780 nm infraqizil	640 nm qizil
Hajmi	700 Mb	4,7 Gb
Qatlamlar soni	1	1, 2, 4

DVD disklarning hajmi ularning turiga bog‘liq bo‘ladi:

Bir tomonlama bitta qatlamli DVD disk	4,7 Gb
Bir tomonlama ikkita qatlamli DVD disk	8,5 Gb
Ikki tomonlama har tomonida bittadan qatlamga ega DVD disk	9,4 Gb
Ikki tomonlama har tomonida ikkitadan qatlamga ega DVD disk	17 Gb

DVD disklariga ma’lumot yozish uchun maxsus disklar
(DVD-R, DVD+R, DVD+RW, DVD-RW, DVD DL) va DVD
Writer qurilmasidan foydalanish kerak bo‘ladi. O‘zbekiston bozorida CD va DVD qurilmalardan quyidagi firmalar mahsuloti keng tarqalgan: ASUS, LG, Samsung, Benq, Nec, Pioneer, BTC, Teac, Liteon, Toshiba va hokazo.

2.