Microsoft Word 3-Amaliy ish. Moslamalarda mahk kuchi



Download 334,7 Kb.
Pdf ko'rish
Sana31.12.2021
Hajmi334,7 Kb.
#199583
Bog'liq
3-Amaliy ish



3-AMALIY MASHG‘ULOT 

MOSLAMALARDA SIQISH KUCHINI HISOBLASH USULLARI BILAN 

TANISHISH VA BERILGAN DETALNI SIQISH KUCHINI ANIQLASH 

ISHDAN MAQSAD: 

moslamalarda  zagotovkalarni  siqish  kuchlarini  hisoblash  metodikasi  bilan 

tanishish. 

NAZARIY MA’LUMOTLAR 

Ishlov  berish  vaqtida  zagotovkaga  kesish  kuchlari,  ikkinchi  darajali  va 

tasodifiy tabiatli hajmiy kuchlar ta’sir qiladi va ular ta’sirida zagotovkaning siljishi 

sodir  bo’lishi  mumkin.  Kesish  kuchlari  miqdori,  yo’nalishi  va  qo’yilish  joyi 

bo’yicha  o’zgaruvchan  omillar  sanaladi.  O’rnatilmagan  ma’romda  kesish  kuchi 

noldan  maksimumgacha  ortadi  (asbobning  kirishi)  va  maksimumdan  nolgacha 

kamayadi  (asbobning  chiqishi).  Shuningdek,  o’rnatilgan  ma’romda  ham  kesish 

kuchi  doimiy  emas  va  muayyan  chegaralargacha  o’zgarib  turadi.  Ushbu  holda 

kesish kuchi tebranishlarining amplitudasi uning nominal miqdorining 10 % igacha 

yetadi. Kesish kuchining qo’yilish joyi ishlov berish jarayonida ishlanayotgan sirt 

bo’ylab  siljiydi,  shu  sababli  kesish  kuchi statik emas,  balki dinamik tabiatga  ega 

bo’ladi.  Asbobning  o’tmaslashishi  bilan  kesish  kuchi  3-30  %  ga  va  undan 

ko’proqqacha ortadi.  

Siqish kuchining zaruriy miqdorini zagotovkani unga ta’sir qiluvchi kuchlar 

ta’sirida  muvozanatda  bo’ladi  deb  qarab,  statika  masalasini  yechish  asosida 

aniqlaydilar.  Buning  uchun  hisobiy  sxemani  tuzish,  ya’ni  o’rnatish  sxemasida 

zagotovkaga ta’sir  qiluvchi  barcha  kuchlarni ko’rsatish  lozim:  kesish kuchlari  va 

moment, siqish kuchi, tayanchlar reaksiyalari, zagotovkaning o’rnatish elementlari 

va  siqish  qurilmalari  bilan  tutashuv  joylaridagi  ishqalaninsh  kuchlari  va  boshqa 

kuchlar. Hisobiy sxemani ishlanayotgan sirt uzunligi bo’yicha kesuvchi asbobning 

eng noqulay ish joyi uchun tuzish lozim. Hisobiy sxema bo’yicha zagotovkaning 

kuchlar va momentlar ta’sirida mumkin bo’lgan siljish va buralish yo’nalishlarini 

ko’rsatish lozim, barcha kuchlarning siljish yo’nalishiga proyeksiyalari miqdorini 



aniqlash, hamda kuchlar va momentlar tenglamalarini tuzish lozim. Ushbu statika 

tenglamalarini yechish asosida siqish kuchining zaruriy miqdorini aniqlaydilar. 

Kesish  kuchlari  va  momentlarining  miqdorlarini  bildirgich  adabiyotlarda 

keltiriladigan  formulalar  bo’yicha  aniqlaydilar.  Lekin  ishlov  berish  jarayonidagi 

kesish  kuchlari  zagotovka  materialining  mexanik  xususiyatlari  o’zgarishi, 

zagotovkalarda  puxtalanishning  va  shukastlangan  qatlamning  borligi,  kesuvchi 

asbobning o’tmaslashishi, kesilayotgan qo’yimning notekisligi va boshqa sabablar 

ta’sirida hisoblangan qiymatlardan sezilarli farq qilishi mumkin. 

Bundan  tashqari,  zaruriy  siqish  kuchini  aniqlash  uchun  qabul  qilingan 

hisobiy  sxemada  moslamaning  o’rnatish  elementlari  va  zagotovka,  zagotovka  va 

siqish  qurilmalari  orasidagi  tutashuvlarning  turli  holatlari  (sirtlarning  ezilishi, 

moylashning mavjudligi, turlicha g’adir-budirlik va b.) yuzaga kelishi mumkin. 

Kesish  kuchlarining  va  tutashuv  holatining  ushbu  o’zgarishlarini  hisobiy 

usulda  aniqlashning  imkoni  yo’q,  shu  sababli  amaliy  hisoblarda  muvozanat 

tenglamalari bo’yicha aniqlangan siqish kuchi miqdorini ehtiyot koeffitsiyenti K ga 

ko’paytirish lozim. 

Quyida  turlicha  bazalash  sxemalaridagi  zagotovkalarni  siqish  kuchlarini 

hisoblash misollari keltirilgan. 

1-Misol.  Uch  mushtchali  patronga  mahkamlangan  zagotovkada  teshikni 

parmalashda  (1-rasm)  u  kesish  kuchi  P

0

  ta’sirida  mushtchalar  bo’ylab  siljishi  va 



kesish momenti M ta’sirida buralib ketishi mumkin (1-rasm). Shu sababli shunday 

siqish kuchini qo’yish kerakki, zagotovka mushtchalarga nisbatan siljimasin ham, 

buralib  ketmasin  ham.  Mushtchalardagi  qirqilishning  shakliga  qarab  siljish  va 

buralib  ketishga qarshilik har-xil  bo’lishi  mumkin,  chunki bu o’rinda  ishqalanish 

koeffitsiyentlari turlicha bo’lishi mumkin. 

Faraz  qilamiz,  zagotovkaning  o’q  bo’ylab  mushtchalarda  siljishida 

ishqalanish  koeffitsiyenti  f

ga,  mushtchalarda  buralib  ketishida  esa  f



2

  ga  teng 

bo’lsin. 



Mushtcha  va  zagotovka  orasidagi  ishqalanish  kuchi  siljishda  T

1

=f



1

Q  ni, 


buralib ketishda esa T

2

=f



2

Q ni tashkil qiladi. 

 

1-rasm. Tokarlik dastgohida parmalash uchun siqish kuchini aniqlash 



sxemasi 

Zagotovkaning  mushtchalarda  siljimasligi  shartiga  binoan  siqish  kuchining 

miqdorini  aniqlaymiz.  Qabul  qilingan  belgilanishlardan  foydalangan  holda  va 

patronda  uchta  mushtcha  borligini  nazarda  tutib,  kuchlar  tenglamasini  tuzamiz: 

3T

1

=P



0

T



ning  qiymatini  qo’yganimizdan  va  K  koeffitsiyentni  kiritganimizdan 

keyin tenglama quyidagi ko’rinishga keladi: 

3𝑓 𝑄 = 𝐾𝑃 , 

bundan 

𝑄 =


Endi  zagotovkani  mushtchalarda  buralib  ketmasligi  shartiga  binoan  siqish 

kuchi  miqdorini  aniqlaymiz.  Zagotovka  uchta  mushtchaga  siqilganligi  sababli, 

momentlar tenglamasi quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi: 

3𝑇 𝑟 = 𝑀 

bu  yerda  r  -  zagotovkaning  mushtchalarda  siqilgan  qismi  tashqi  aylanish  sirti 

radiusi. 

T

2



  ning  qiymatini  qo’yganimizdan  va  K  koeffitsiyentni  kiritganimizdan 

keyin tenglama quyidagi ko’rinishga keladi: 

3𝑓 𝑄𝑟 = 𝐾𝑀, 



bundan 

𝑄 =


Hisoblangan ikkita siqish kuchi qiymatlaridan kattasi tanlanadi.  



Download 334,7 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish