Microsoft Word \270\270\270darslik elektron tijorat docx

Multisoft Solutions»
 Kompaniyasi e-Karmon elektron to’lovlar tizimini joriy 
etib,  axborot-kommunikatsiya  texnologiyalari  sohasida  yangi  dasturiy  echimni 

---

193 
 
taklif  etibgina  qolmay,  o’z  oldiga,  O’zbekiston  Respublikasi  xududida  elektron 
raqamli imzoni qo’llash, elektron hujjat almashish va elektron tijoratni joriy etish 
infratuzilmasini  rivojlantirishda  o’z  hissasini  qo’shish  o’z  oldiga  maqsadqilib 
qo’ygan. 
O’zbekiston Respublikasida elektron to’lov tizimi 
2008 yilga kelib O’zbekiston Respublikasida 
PayNet, FastPay, UniPay, E-
pay,  eKarmon
  kabi  to’lov  tizimlari  faoliyat  yuritmoqdalar.  Ular  orasida  faqat 
eKarmon  orqali  naqd  pulsiz  to’lovlarni  amalga  oshirish  imkoniyati  bor.  Unda 
boshqa tizimlar o’z punktlariga ega bo’lib, ular orqali ma’lum bir hisob raqamiga 
pul o’tkazishingiz mumkin. 
O’zbekiston  Respublikasida 
PayNet
  tizimi  keng  tarqalgan  bo’lib,  hozirda 
uning mamlakat bo’yicha barcha viloyat va shaharlarida 9000 ga yaqin to’lovlarni 
amalga  oshirish  punktlari  mavjud.  Bu  punktlar  orqali  mijoz  mobil  telefon  va 
xo’jalik  xizmatlari  uchun  (gaz,  elektr,  suv  va  boshqalar)  to’lovlarni  amalga 
oshirishi mumkin.  
Mijoz 
PayNet
  bilan  ishlaganda  uning 
ixtiyoriy  punktiga  kirib,  operator  yoki 
provayder  nomini,  provayder  tomonidan 
o’rnatilgan xizmat nominali yoki telefon raqamini aytadi va naqd pul berish bilan 
amalga  oshiradi.  Mijozdan  qabul  qilingan  to’lov  haqidagi  ma’lumot  PayNet 
tizimiga  uzatiladi.  Bu  tizimda  mos  keluvchi  provayderga  ma’lumotlar 
marshrutizatsiyasi  yuz  beradi.  PayNet  tizimining  tranzaktsiyasi  yakunida  mijozga 
mo’ljallangan axborot cheki bosmadan chiqariladi. 
Agent  pul  mablag’larini  PayNet  hisobiga  mijozdan  qabul  qilgan  to’lovlari 
asosida o’tkazadi. Qabul qilingan to’lovlar operator yoki provayder billingida ham 
yozib  qo’yiladi.  Agent  qabul  qilingan  to’lovlar  asosida  operator  yoki  provayder 
hisobiga  pul  o’tkazadi.  Shundan  so’ng  provayder  yoki  telefon  operatori  mijoz 
uchun  xizmatni  amalga  oshiradi.  Agar  mijoz  mobil  telefon  uchun  pul  to’lagan 
bo’lsa,  operator  tomonidan  unga  hisob  to’ldirilganligi  haqida  SMS  xabarini 
yuboradi. 

---

194 
 
E-Ray
  elektron  to’lov  tizimi  2007  yilning  iyun  oyidan  boshlab  faoliyat 
ko’rsatib  kelmoqda.  To’lovlar  hozirda