Microsoft Word 13-атэ-лотин-маъруза doc

3.Shinalar 
avtomobilning  eng  qimmat  turadigan  elementlaridan  biri  hisoblanib, 
ular  avtomobilning  tortish-to'xtatish  mexanizmlari  dinamikasiga,  turg'unligiga,  tekis 
yurishiga,  yonilg'i  tejamkorligiga,  harakat  havfsizligiga  ta'sir  ko'rsatadi.  Shinalarning 
ishdan chiqishi va ish muddatining kamayishi texnik foydalanish qoidalarini buzish bilan 
bog'liqdir. 
 Shinalar  mo'ljaldagidan  oldinroq  ishdan  chiqishining  asosiy  sabablari  ichki 
bosimning  ko'tarilishi,  bosimning  pastligi,  g'ildiraklar  yaqinlashuvining  noto'g'riligi, 
tormoz  barabani  ezilib  tuxumsimon  bo'lib  qolishi,  tormoz  mexanizmlarining  bir  xil 
ishlamasligi, avtomobillarga ortiqcha yuk ortilishi, shinalarning o'tkir qirrali predmetlarga 
urilishi, vaqtida o'rin almashtirilmasligi, haydovchilar mahoratining pastligi, yo'l va iqlim 
sharoitlarining o'zgaruvchanligi va boshqalar. 

---

 
76 
Avtomobil  shinalariga  TXK,  shinadagi  havo  bosimini  tekshirish,  tashqi  tomonini 
nazorat  qilish  va  protektor  yedirilishini  aniqlash,  undan  uchlik  narsalarni  chiqarib 
tashlash,  juftlab  qo'yilgan  shinalar  orasidan  masofani  (40-50  mm)  tekshirish,  ularning 
o'rnini almashtirishdan iborat. 
Shinadagi  havo  bosimini  aniqlash  uchun  porshenli  yoki  prujinali  monometrlardan 
foydalaniladi. Siqilgan havo qo'zg'almas yoki qo'zg'aluvchan kompressorli moslamalardan 
olinadi. Ularning ishlab chiqarish qobiliyati 1 m3
/
min bo'lib, hosil qiladigan bosimi 1,0-
1,2 Mpa ga teng bo'ladi. 
Shinalarga TXK jarayoni quyidagicha: 
-  Diagnostika  (D-1)  paytida  ularning  ichki  bosimini  nazoratdan  o't-kazish  va  1-
TXK paytida ichki bosimni normal holatga keltirish, 
-  Shinalarni  qarovdan  o'tkazish,  chegara  yeyilishini  aniqlash,  qoplamaga  va  ular 
orasiga tiqilgan predmetlarni tozalash, chuqurligini tekshirish, 
-  2-TXK  paytida  shinalarni  avtomobildan  yechib  olib  yoki  yechmasdan  mu-
vozanatlash. 
Shinalarni ko'proq ishlashi uchun ularni ajratish va yig'ish ishlariga alohida e'tibor 
berish kerak. 
Shinalarni  yig'ish  ishlarini  bajarishdan  avval  disklar  va  g'ildirak  detallari 
tekshiriladi (bort va qulf halqalari), hamda iflosliklardan va zangdan tozalanadi. Disklarni 
to'g'rilash va tozalash uchun maxsus stanoklardan foydalaniladi. 
Yengil  avtomobillarni  shinalarini  ajratish  va  yig'ish    uchun  maxsus  SH-501  M 
modelidagi kabi jihozlar ishlab chiqarilgan, ulardan tashqari juda ko'p turdagi nostandart 
jihozlar  ham  mavjud  bo'lib,  ular  asosan  elektrodvigatel,  reduktor,  siqgich,  kranchalar  va 
boshqa detallardan tuzilgan bo'ladi. 
Yuk  avtomobili  va  avtobuslarni  g'ildiraklarini  ajratish  va  yig'ishda  ham  maxsus 
jihozlardan foydalaniladi. 
Yengil  avtomobil  shinalarini  ajratib  va  yig'ilgandan  so'ng  ularni  muvozanatlash 
zarurdir.