Microsoft Word 13-14 Amaliy mashg'ulot docx

---

Amaliy mashg’ulot: Yarim o’tkazgichli diodlar va to’g’rilagichlar. 
To'g'rilovchi diodlar o'zgaruvchan tokni o’zgarmas tokka aylantirish uchun 
ishlatiladi. 
To'g'rilovchi 
diodlarning 
asosiy 
xususiyati 
bir 
tomoniama 
o'tkazuvchanlikni namoyon qilishdan iborat. Diodga to'g'ri kuchlanish berilganda 
undan katta tok o'tadi, teskari kuchlanish berilganda esa, tok deyarli o’tmaydi. 
Yarimo‘tkazgich diodning to‘g‘ri va teskari yo'nalishlaridagi qarshiliklari bir-
biridan keskin farq qiladi: to‘g‘ri yo‘nalishda siljitilgan diodning qarshiligi qiymati 
kichik, teskari siljitilgan diodniki esa katta bo‘ladi. Shu sababdan diod bir tomonga 
elektr tokini yaxshi o‘tkazadi, ikkinchi tomonga esa — yomon o'tkazadi. 
 
1-rasm. To’g’rilovchi diodlar. 
To‘g’rilovchi diodlar
o’zgaruvchan tokni to‘g‘rilash uchun qo‘llaniladi. Bunday 
diodlarda elektron-kovak o‘tishning nochizig‘iyligidan foydalaniladi. To‘g‘rilovchi 
diodlaming bir nechta turi mavjud: 
–
past chastotali to‘g‘rilovchi diodlar, o‘zgaruvchan tok chastotasi 50 Hz dan 
oshmagan holda qo‘llaniladi. Ko‘p hollarda ishchi chastota sanoat chastotasi, 
ya’ni 50 Hz dan iborat. Past chastotali to‘g‘rilovchi diodlarga kremniyli va 
germaniyli yassi diodlar kiradi. To‘g‘rilangan tok qiymatiga ko‘ra diodlar kichik 
quvvatli (to‘g‘ri toki 0,3 A dan kam), o‘rtacha quvvatli (0,3 dan 10 A gacha) va 
katta quvvatli (10 A dan yuqori) turlarga bo‘linadi; 
–
yuqori chastotali to‘g‘rilovchi diodlar, modulyatsiyalangan signallarni
detektorlash uchun qo’llaniladi va 150 MHz gacha bo‘lgan chastotada ishlashga 
mo‘ljallangan. Ular germaniy yoki kremniy materiallaridan tayorlanadi. To‘siq 
sig‘imini kamaytirish uchun ular nuqtaviy diodlar ko‘rinishida tutashish yuzasi 
taxminan 10
–19
–10
–10
м
2
bo‘lgan holda yasaladi; 
–
o‘ta yuqori chastotali to‘g‘rilovchi diodlar, radioreleli aloqa liniyalarining 
santimetrli radio to‘lqinlari diapazonida, radiolokatsiya qurilmalarida 
qo‘llaniladi. Konstruktsiyalari nuqtali tipda germaniy yoki kremniydan 
tayyorlanadi. 

---

---